اردیبهشت
وبلاگ
چست باتل (Chest Bottle)؛ انواع، مکانیزم و کاربرد
چست باتل یک محفظه شفاف کریستالی یا پلاستیکی می‌باشد که جهت تخلیه مایعات، چرک، خون و هوا از قفسه سینه و ریه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. چست باتل (Chest Bottle) برخلاف ظاهر بسیار ساده ای که دارد، وسیله ای حیاتی در درمان‌های پزشکی بوده و موجب نجات جان‌های بسیاری شده است.
چست باتل چیست؟
همانطور که در بالا ذکر شد چست باتل (Chest Bottle) وسیله‌ای است که جهت تخلیه مایعات و ترشحات خونی و هوا از داخل ریه و قفسه سینه (محفظه پلور) مورد استفاده قرار می‌گیرد. این وسیله یکبار مصرف بوده و معمولا با گاز اتیلن اکساید استریل میشود.
مکانیزم عمل چست باتل
- جریان هوا با تغییر در فشار داخل پلور کنترل میشود.
- فشار منفی باعث میشود سطح آب کمی افزایش یابد.
- فشار مثبت، هوا و مایعات را از فضای پلور خارج کرده و به داخل لوله و بطری جمع می‌کند.
- حباب‌های هوا از لوله به داخل آندرواترسیل (underwater seal) خارج می‌شوند.
- مایعات با گرانش تخلیه می‌شوند، با آب مخلوط می‌شوند و سطح مایعات را بالا می‌برند.
- دارای مکانیسم یک طرفه برای جلوگیری از بازگشت هوا، مایعات و ترشحات می‌باشد.
به زبان ساده‌تر، لوله قفسه سینه یا چشت تیوب که یک لوله پلاستیکی انعطاف پذیر می‌باشد، از طریق یک ست دارای کلمپ یا کلیپس به یک باتل (محفظه) وصل میشود. درواقع هیچ ارتباطی نباید بین هوای بیرون و درون این لوله وجود داشته باشد. درون این محفظه جهت عملکرد بهتر سیستم، آب مقطر استریل و یا نرمال سایلین ریخته میشود به اندازه‌ای که قسمت انتهایی لوله تا ارتفاع ۲ سانتی‌متر زیر سطح آب قرار گیرد. این لوله از جنس پی وی سی مدیکال گرید بوده و انعطاف پذیر می‌باشد و از طریق دیواره قفسه سینه در فضای پلورال بین دنده ۵ و ۶ در خط زیر بغل، قرار می‌گیرد. اما محفظه یا باتل، یک ارتباط دیگر با بیرون دارد که وظیفه انتقال حباب‌های هوای ایجاد شده از تنفس بیمار به بیرون را برعهده دارد و در حقیقت عملکردی شبیه به قلیان دارد.
کاربرد چست باتل (Chest Bottle)
هدف اصلی در استفاده از چست باتل تنظیم فشار همودینامیک در فضای جنب قفسه سینه می‌باشد. پرده جنب یا پلور، پرده پوشاننده ریه‌ها در قفسه سینه می‌باشد و امکان تجمع مایعات و هوا در فضای جنب وجود دارد.
چست باتل جهت تخلیه موارد زیر کاربرد دارد:
- هموتراکس یا تجمع خون در فضای جنب قفسه سینه؛
- پنوموتراکس یا تجمع هوا در فضای جنب قفسه سینه؛
- پیوتراکس یا تجمع چرک در فضای جنب قفسه سینه؛
- هیدروتراکس یا تجمع مایع سروزی غیر التهابی در قفسه سینه؛
- چیلوتراکس یا تجمع لنف در اثر مجرای توراسیک (مجرای توراسیک همان مجرای لوله‌ای است که وارد فضای پلور در قفسه سینه میشود)؛
- pleural effusion یا تجمع انواع دیگر مایع در فضای جنب.
همچنین این وسیله در درمان بیماران پس از اعمال جراحی قلب، ریه، شکم و قفسه سینه و نیز بیماران تصادفی استفاده میشود.
اجزاء چست باتل
- چست تیوب (Chest Tube) یا لوله قفسه سینه: این لوله در حفره پلور قرار داده میشود تا هوا یا مایع را از قفسه سینه خارج کند.
- لوله انتقال: لوله انعطاف‌پذیری است که لوله قفسه سینه را به سیستم تخلیه قفسه سینه (چست باتل) متصل می‌کند. این لوله بهتر است در برابر پیچ خوردگی مقاوم باشد تا بتوانند جریان یکنواختی از محلول را انتقال دهد.
- محفظه Water Seal : هوای آزاد شده از فضای پلور به داخل محفظه واتر سیل می‌رود. این محفظه در حالی که اجازه می‌دهد هوا از قفسه سینه خارج شود، از ورود هوا از بیرون به داخل قفسه سینه جلوگیری می‌کند. درون این محفظه باید همیشه تا ارتفاع ۲ سانتی متر H2O باشد. بیشتر یا کم‌تر از این مقدار می‌تواند باعث ناکارآمدی و یا دشواری فرایند انتقال شود.
- قیف ورودی محلول
- کلیپس یا کلمپ مسدود کننده جهت سهولت در حذف و جداسازی کامل.
- دارای آویز برای تسهیل جابجایی توسط خود بیمار یا کادر درمان.
- دستگاه کنترل مکش (اختیاری) که معمولاً ۵-۳ کیلوپاسکال قدرت دارد.
انواع چست باتل:
چست باتل دارای انواع زیر است:
- پایه دار
- بدون پایه
همچنین برحسب نوع محفظه یا سیستم تخلیه همانطور که در شکل زیر مشاهده می‌کنید، می‌تواند به انواع زیر تقسیم‌بندی شود:
- سیستم یک بطری: ساده‌ترین شکل این سیستم است که می‌تواند مایع و هوا را تخلیه کند. در این نوع، انتهای لوله باید در زیر سطح آب باقی بماند و همیشه یک خروجی وجود دارد که اجازه می‌دهد هوا خارج شود. هرچه سطح مایعات در محفظه افزایش یابد، خروج مایعات و هوا از ریه‌ها با سختی بیشتری همراه خواهد بود.
- سیستم دو بطری: این نوع چست باتل سیستمی است که برای تخلیه هوا و مایع مناسب است. محفظه اول برای جمع‌آوری مایعات و دومی برای جمع‌آوری هوا است. از آنجا که این دو جدا هستند، تخلیه مایعات بر شیب فشار تخلیه هوا از فضای پلور تأثیر منفی نمی‌گذارد. یک محفظه جداگانه برای جمع‌آوری مایعات، امکان کنترل حجم و مواد دفع شده را فراهم می‌کند. در این سیستم با افزایش سطح مایع در محفظه، خروج مایعات و هوا از قفسه سینه سخت‌تر نخواهد شد بلکه میزان خروج بستگی به قدرت ساکشن و جاذبه دارد.
- سیستم سه بطری: مکش زمانی مورد نیاز است که هوا یا مایع برای حرکت از قفسه سینه به سیستم جمع‌آوری، به فشار بیشتری نیاز داشته باشد. مکش ممکن است از طریق بطری سوم یا محفظه ساکشن انجام شود. در این سیستم میزان مکش بستگی به عمق قرار گرفتن لوله شیشه‌ای در مایع دارد.
نکات کلیدی برای درمان بیماران با چست باتل
- واتر سیل (water seal) باید همیشه دست نخورده باقی بماند بنابراین، تخلیه قفسه سینه باید همیشه در حالت قائم باشد. اگر نوک لوله بالا تر از سطح آب باشد، هوا می‌تواند دوباره به حفره پلور وارد شود.
- چست باتل همیشه باید در زیر سطح قفسه سینه بیمار باشد. اگر لوله قطع شود باید آن را با دست تا حد امکان نزدیک به بیمار نگه دارید.
- لازم است بیمار را هنگامی که از رختخواب بلند میشود تا اطراف تخت خود حرکت کند، زیر نظر داشت.
- تخلیه قفسه سینه و چست باتل می‌تواند درد بسیار شدیدی را برای بیمار ایجاد کند و توانایی همکاری وی در درمان را محدود کند.
- بیماران باید بتوانند در حالی که چست باتل، در محل است حرکت کنند.
- باید بیماران را تشویق کرد که شانه طرف آسیب دیده را حرکت دهند.
- برای حرکت کردن می‌توان بیماران را از مکش جدا کرد، اما برقراری ارتباط با تیم پزشکی و پرستاری قبل از انجام این کار ضروری است.
- اگر بیمار نتواند از مکش جدا شود، می‌توان از راه رفتن در محدوده لوله یا قدم زدن در جا استفاده شود.
جهت تهیه چست باتل و نیز سایر اقلام پزشکی می‌توانید از طریق فروشگاه‌های معتبر لوازم و تجهیزات پزشکی مانند هلثیوم اقدام نمایید.