چسب بخیه چیست؟
کمتر از ده سال است که استفاده از چسب بخیه که به چسب‌های پروانه‌ای و بخیه‌های پروانه‌ای نیز شهرت دارند؛ رواج یافته است. چسب بخیه یکی از جدیدترین روش‌های بخیه زدن و بستن زخم‌های عمیق می‌باشد که این روزها جایگزین روش‌های قدیمی بخیه زدن با نخ و سوزن پزشکی شده است. سهولت استفاده و مزایای بی‌شمار چسب بخیه باعث شده تا این چسب گزینه‌ای مناسب برای مواقع اضطراری باشد و حتی افرادی که آموزش پزشکی ندارند بتوانند خونریزی زیاد زخم را کنترل کنند. این چسب‌ها نوارهای باریکی هستند که می‌توان برای بهبود زخم‌ها و بریدگی‌های عمیقی که خونریزی آن‌ها با چسب زخم معمولی کنترل نمی‌شود، استفاده کرد.
از آنجایی که بخیه زدن با استفاده از نخ ابریشمی و سوزن‌های ظریف هرچقدر هم که با دقت انجام شود، باز هم اثرات خود روی پوست را به جا می‌گذارد، لذا استفاده از چسب بخیه در بریدگی‌های نسبتا عمیق به جای بخیه زدن می‌تواند این مشکل را برطرف کند.
این روزها از انواع مختلف چسب‌های بخیه مانند چسب‌های نواری، چسب مایع یا چسب یک تکه به صورت گسترده در مراکز اورژانس، اتاق مراقبت‌های ویژه، ارتوپدی، بخش مراقبت‌های ویژه اطفال، زنان و زایمان، اتاق عمل، کلینیک‌ها و مطب‌های تخصصی و مراکز جراحی برای بستن زخم‌های ظریف اما نسبتا عمیق و دوران نقاهت پس از کشیدن بخیه در جراحی‌های سنگین و برداشتن منگنه استفاده می‌شود.
مزایای استفاده از چسب بخیه
چسب بخیه معمولا از جنس «پلی ال اسید لاکتیک» و پلی‌استرهای پزشکی درجه مدیکال (Medical Grade) ساخته می‌شود. همچنین لازم به ذکر است که هر دو طرف این نوار چسب ماده‌ای به نام «اسید پلی آکریلیک» وجود دارد که از آن در تولید پوشک بچه استفاده می‌شود. این ماده مایعات دو طرف بدن (خونریزی زخم و ورود مایعات مانند آب به زخم) را جذب کرده و با ایجاد پیوندهای ضعیف هیدروژنی باعث التیام سریع‌تر و جلوگیری از خونریزی بیشتر محل آسیب دیده (زخم) می‌شود. این چسب‌ها هیچ‌گونه حساسیت یا آلرژی روی پوست دست ایجاد نمی‌کنند. از جمله مزایای استفاده از این چسب‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش اثرات زخم و اسکار ناشی از بخیه زدن با نخ و سوزن پزشکی به خصوص در جراحی‌های زیبایی
- بهترین و سریع‌ترین راه جلوگیری از خونریزی در زخم‌های نسبتا عمیق
- ترمیم سریع و آسان زخم
- مقاوم در مقابل دما و فرسودگی
- مقاوم در برابر نفوذ آب
- استفاده آسان
- مناسب برای بستن زخم‌های کوچک و عمیق به خصوص در کودکان
استفاده از چسب بخیه راهی برای کنترل ترس بیمار
یکی از مهم‌ترین و بهترین مزایای استفاده از چسب بخیه به جای روش‌های قدیمی، تاثیر آن در حفظ آرامش و کنترل ترس بیماران و به خصوص نوزادان و کودکان است. افراد زمانی که دچار آسیب‌هایی عمیق‌تر از زخم‌های سطحی شده یا با حجم زیادی از خونریزی روبرو میشوند، دچار ترس شده و دست و پای خود را گم می‌کنند. در چنین شرایطی وجود چسب بخیه در خانه و جعبه کمک‌های اولیه می‌توانید تاثیر بسیار زیادی در کنترل خونریزی و ترس فرد داشته باشد.
نه تنها ترس خونریزی بلکه ترس از سوزن بخیه نیز باعث جبهه گرفتن و سر باز زدن افراد از بخیه می‌شود. در صورتی که فرد دچار چنین ترسی باشد مطمئنا مقابل استفاده از سوزن برای بخیه مقاومت خواهد کرد. بهتر است اگر زخم خیلی عمیق و وسیع نیست و می‌توان خونریزی را با چسب بخیه کنترل کرد، از این روش به جای بخیه زدن با نخ و سوزن استفاده کنید.
همچنین، استفاده از چسب بخیه در نوزادان و کودکانی که دچار آسیب شده یا جراحی‌های ظریف داشته‌اند، گزینه‌ای بسیار مناسب‌تر است. چسب بخیه به دلیل قدرت بسیار بالا و عملکرد مشابهی که با نخ و سوزن بخیه دارد برای اندام ظریف نوزاد مناسب بوده و مانع از ایجاد زخم و اسکار روی بدن می‌شود.
توجه: دقت داشته باشید در مواردی که خونریزی بسیار شدید و موضع آسیب دیده وسیع باشد، چسب بخیه فقط می‌تواند در کاهش میزان خون از دست رفته کاربرد داشته باشد. اگر بعد از بستن زخم با چسب بخیه همچنان دچار خونریزی بودید، به پزشک مراجعه کنید. در خصوص کودکان و نوزادان نیز کلیه مراحل و روش‌های بخیه زدن باید با صلاح‌دید پزشک انجام شود.
راهنمای استفاده از چسب بخیه
استفاده از چسب بخیه بسیار آسان است، تا جایی که حتی اگر آموزش پزشکی در زمینه بخیه زدن هم ندارید، می‌توانید به راحتی از این چسب‌ها برای بستن زخم‌های کوچک و عمیق استفاده کنید. برای استفاده از این چسب به روش زیر عمل کنید:
- دست‌های خود را بشویید و ترجیحا از دستکش لاتکس استفاده کنید.
- پیش از هر چیز جعبه کمک‌های اولیه را آماده کرده و موضع آسیب دیده را با سرم شستشو یا آب خنک و صابون استریل و اطراف آن را با پنبه و بتادین ضدعفونی کنید.
- پس از شستشو، با استفاده از باند پانسمان محل آسیب دیده را خشک کرده و موقتا جلوی خونریزی را بگیرید.
- چسب را از بسته‌بندی خارج کرده، باند پانسمان را برداشته چسب را مستقیم و به صورت عمودی، طوری روی زخم قرار دهید که نیمی از آن در یک طرف و نیمی دیگر طرف مخالف زخم باشد. سعی کنید لبه‌های زخم را با چسب به هم برسانید.
- در صورت لزوم از چند چسب بخیه به همین روش استفاده کنید.
توجه: دقت داشته باشید اگر چسب بخیه شما به صورت یک تکه نیست و از چند نوار استفاده می‌کنید، باید فاصله بین نوارها حداقل ۳ میلی‌متر باشد. با این کار روند بهبود زخم تسریع می‌شود و پوست اجازه نفس کشیدن دارد.
سوالات رایج در استفاده از چسب بخیه
چسب بخیه محصولی پزشکی است که باید آن را از داروخانه‌های مجاز یا فروشگاه‌های آنلاین لوازم پزشکی مانند هلثیوم خریداری کنید. ممکن است هر کدام از سوالات زیر پیش از خرید یا هنگام استفاده از چسب بخیه برای شما پیش بیاید:
چه زمانی از چسب بخیه استفاده کنم؟
همانطور که اشاره کردیم، چسب بخیه برای بستن زخم‌های نسبتا شدید است. در صورتی که زخم ایجاد شده کمتر از ۳ سانتی‌متر و کمی عمیق باشد می‌توان از این نوار چسب‌ها برای جلوگیری از خونریزی، مانع از ورود باکتری و کاهش احتمال عفونت زخم استفاده کرد.
چند روز می‌توانم از چسب بخیه استفاده کنم؟
چسب بخیه چند روز باید بماند؟ حداکثر مدت زمان استفاده از چسب بخیه روی زخم، ۱۰ روز است. اما دقت کنید چسب بخیه نوعی پانسمان است و اگر ترشح محل بخیه زیاد است باید در زمان کوتاهتری تعویض شود. در حالت کلی بهتر است هفته‌ای یک بار چسب بخیه را تعویض کنید. دقت داشته باشید دستکاری کردن چسب و بازی با آن در مدت زمان بهبودی می‌تواند باعث خونریزی دوباره و طولانی شدن روند ترمیم بافت شود.
چطور با استفاده از چسب بخیه خونریزی را کنترل کنم؟
اگر خونریزی شدید و زخم عمیق است، می‌توانید تا رسیدن کمک پزشکی از چسب بخیه و پارچه استریل برای کنترل خونریزی استفاده کنید. برای این کار کافی است حداقل ۵ دقیقه با باند استریل روی موضع آسیب دیده فشار دهید، در صورتی که خونریزی پس از این مدت بند نیامد از چسب بخیه استفاده نکنید؛ زخم شما بسیار عمیق است، با چسب بخیه و پانسمان موضع را موقتا بسته و منتظر کمک‌های پزشکی باشید.
استفاده از چسب بخیه برای کودکان مناسب است؟
چسب بخیه نسبت به پانسمان‌های دیگر، پانسمان بهتری است. چرا که با ثابت نگه داشتن محل جراحت و بخیه فیزیکی، سبب افزایش سرعت بهبود زخم می‌شود. این مزیت برای کودکان که به علت عدم تحمل باند پانسمان یا کنجکاوی برای کشیدن بخیه ممکن است محل بخیه خورده را دستکاری کنند مهمتر نیز می‌شود.
برای زخم بخیه کودکان بههتر است از چسب بخیه با سایز کوچکتر استفاده کنید و فاصله زمانی تعویض چسب را نیز کاهش دهید.
آیا حرکت کردن باعث باز شدن چسب بخیه نمی‌شود؟
بهتر است از چسب بخیه در مفاصل پرتحرک استفاده نکنید. این چسب‌ها روشی ظریف برای درمان زخم‌های کوچک و عمیق هستند، اگر موضع آسیب دیده پرتحرک است، باید برای بخیه زدن به پزشک مراجعه کنید. تحرک بیش از حد باعث خونریزی دوباره و باز شدن زخم می‌شود.
راهنمای مراقبت از چسب بخیه
یکی از مهم‌ترین مواردی که در هنگام استفاده از چسب بخیه باید به آن توجه داشته باشید، مراقبت‌های بعد از استفاده است. پس از بستن زخم با چسب بخیه به این نکات دقت داشته باشید:
- موضع مورد نظر را ۲۴ تا ۴۸ ساعت خشک نگه دارید.
- در صورت باز شدن لبه‌های چسب، مقدار بلند شده را با قیچی کوتاه کنید. این کار باعث کاهش آسیب به چسب بخیه و در نهایت باز شدن دوباره زخم می‌شود.
- محل آسیب دیده را روزانه از لحاظ عفونت، خونریزی یا حساسیت بررسی کنید.
- چسب را دستکاری نکنید.
- از کشیدن چسب روی زخم خودداری کنید، این کار باعث آسیب دوباره و باز شدن زخم می‌شود.
چطور چسب بخیه را بردارم؟
در صورتی که از چسب بخیه برای بستن زخم‌ها استفاده می‌کنید باید با صلاح‌دید پزشک و مشاهده علائم بهبودی زخم، اقدام به برداشتن چسب بخیه کنید. دقت کنید همانطور که پیش از این اشاره کردیم برداشتن زود هنگام چسب بخیه می‌تواند باعث خونریزی دوباره و باز شدن زخم و در نتیجه طولانی شدن روند بهبودی شود.
برای برداشتن چسب بخیه در خانه به روش زیر عمل کنید:
- محلولی شامل آب و پراکسید هیدروژن یا سرم شستشو تهیه کنید.
- با استفاده از پنس، پنبه یا پد استریل را در محلول خیس کنید.
- چسب را با پنبه خیس کرده تا شل شود.
- به آرامی چسب را بلند کنید، در صورتی که چسب همچنان به پوست وصل بود، با استفاده از همان پنبه و پنس دوباره آن مرطوب کنید.
به موارد زیر دقت داشته باشید :
- در صورتی که خونریزی بیش از ۱۰ دقیقه است که متوقف نشده، با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس گرفته و کمک حرفه‌ای بخواهید.
- اگر زخم شما بزرگ و بسیار عمیق است؛ نمی‌توانید از چسب بخیه استفاده کنید.
- در صورتی که بر اثر تماس با سطحی آلوده، گاز حیوانات وحشی مانند سگ یا وسایل زنگ زده زخمی شده‌اید، باید به بیمارستان مراجعه کنید. در چنین مواردی ابتدا باید واکسن کزاز تزریق کرده و زخم‌تان به صورت حرفه‌ای ضدعفونی و بخیه شود.
- در صورتی که احساس می‌کنید در محل استفاده از چسب بخیه، خون جمع شده است و همچنان چسب‌ها خیس میشوند، باید کمک حرفه‌ای بخواهید. این نشانه خونریزی داخلی شدید و عمیق بودن زخم است.
- اگر در محل استفاده از چسب دچار درد شدید هستید یا نمی‌توانید مفاصل خود را به درستی حرکت دهید باید به پزشک مراجعه کنید. عدم امکان حرکت مفاصل به معنای آسیب عمیق به عصب، عضله یا تاندون‌ها است.