در مراکز درمانی و بیمارستان‌ها، نوع پوشش کادر درمان و بیماران از اهمیت بالایی برخوردار است. رعایت بهداشت و جلوگیری از انتقال هرگونه آلودگی و همچنین نظم و دسترسی راحت به پرسنل بیمارستان براساس نوع پوشش از جمله دلایل استفاده از البسه بیمارستانی در محیط‌های درمانی است.
البسه بیمارستانی چیست؟
البسه بیمارستانی شامل تمامی لباس‌هایی است که در محیط درمانگاه، آزمایشگاه، بیمارستان، اتاق عمل، داروخانه، مطب و شرکت‌های دارویی و صنایع غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
انواع البسه بیمارستانی چیست؟
البسه بیمارستانی با توجه به نوع کاربرد خود می‌توانند یکبار مصرف باشند و یا قابلیت استفاده طولانی مدت را داشته باشند. لباس‌های یکبار مصرف، استریل هستند و از درصد ایمنی بالاتری در مقایسه با لباس‌های غیر یکبار مصرف برخوردارند زیرا هر فرد پس از استفاده آن را دور می‌اندازد و امکان انتقال آلودگی و عفونت‌ها بین افراد را کاهش می‌دهد اما در هنگام خرید آن‌ها باید توجه داشت که آلودگی زیادی برای محیط زیست نداشته باشند و امکان دفع بهداشتی آن‌ها وجود داشته باشد.
در چه مواردی از البسه یکبار مصرف و در چه مواردی از البسه غیر یکبار مصرف استفاده می‌شود؟
یکبار مصرف
- لباس یکبار مصرف ام‌آر‌آی (MRI) و سی‌تی اسکن (CT-Scan) که در گرماژ بالاتر از ۳۸ گرم تولید می‌شود و شامل شلوار، کلاه و پیراهن است. بیمار در هنگام قرار گرفتن در زیر دستگاه باید این لباس‌ها را بپوشد.
- لباس یکبار مصرف کولونوسکوپی در واقع یک دست لباس یکبار مصرف غیر استریل شامل پیراهن و شلوار است که فاق شلوار آن پشت باز می‌باشد و جهت مشاهده روده بزرگ از ناحیه باز شلوار دوربین به داخل روده ارسال می‌گردد.
- آستینچه یکبار مصرف که جفت آستین است که در قسمت سر و ته آن‌ها کش نازک قرار دارد و از مچ تا روی بازوها کشیده می‌شود. آستینچه به دو صورت مشمایی و پارچه یکبار مصرف موجود است.
- پاپوش یکبار مصرف که یا کاور کفش که هنگام ورود به بخش ICU باید بر روی کفش پوشیده شود.
- گان تک یکبار مصرف که دارای ۲ بند در پشت سر است. یکی در ناحیه گردن و دیگری در پشت کمر قرار گرفته است.
- کلاه یکبار مصرف در انواع مختلفی مانند کلاه مشمایی دورکش، کلاه یکبار مصرف آکاردئونی، کلاه بیمار یکبار مصرف و کلاه جراح یکبار مصرف تولید و عرضه می‌شود.
- شلوار یکبار مصرف که کاربردهای مختلفی دارد و بیشتر برای کسانی که امکان شستشوی لباس را ندارند مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- ملحفه و روبالشتی یکبار مصرف عموما در بیمارستان‌ها و مراکز پزشکی و مطب ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و معمولا روزانه یا بعد از هر بیمار یا مراجعه کننده تعویض می شود. ملحفه ها به صورت رولی پرفراژدار در عرض و طول مختلف تولید و عرضه می‌گردد.
غیر یکبار مصرف یا پارچه‌ای:
لباس فرم بیمار، یونیفرم پرسنل اعم از پزشک، پرستار، ملحفه اتاق عمل، روتختی و …
ویژگی‌های یک لباس بیمارستانی مناسب چیست؟
جنس پارچه
محیط بیمارستان و مراکز درمانی باید عاری از هرگونه ویروس و میکروب باشد، به همین خاطر لباس‌های مورد استفاده در این محیط‌ها نیز باید به طور مرتب شسته و ضدعفونی شوند. اگر جنس پارچه البسه بیمارستانی در البسه غیر یکبار مصرف کیفیت خوبی نداشته باشند، نمی‌توانند در برابر شست‌و‌شوی مداوم و آب ژاول که در محیط‌های درمانی استفاده می‌شود، مقاومت کنند و خیلی زود ممکن است کیفیت بافت تغییر کند و پارچه دچار فرسودگی شود.
در البسه یکبار مصرف هم جنس لباس اهمیت دارد و باید تولید آن بهداشتی و استریل باشد.
ضد حساسیت
البسه بیمارستانی در موارد زیادی با پوست بدن افراد تماس مستقیم دارند به همین خاطر در تولید آن‌ها باید از الیاف بهداشتی مرغوب استفاده شود و نباید برای بیمار حساسیت و آلرژی ایجاد کند تا افراد با هر نوع پوستی بتوانند از البسه استفاده کنند.
وزن سبک
البسه بیمارستانی مناسب سبک است و فرد بیمار یا کادر درمان هنگام پوشیدن آن احساس راحتی می‌کند.
جنس لباس‌های بیمارستانی چیست؟
- پارچه ترگال ساده و کج‌راه: پارچه ترگال از پرکاربرترین پارچه‌های بیمارستانی است. این جنس از کیفیت نخ و رنگرزی خوبی برخوردار است و در برابر پارگی مقاومت دارد. همچنین تنوع رنگ بالایی دارد و در دو نوع ساده و کج‌راه تولید می‌شود که تفاوت نوع ساده و کج‌راه در وزن آن‌هاست. پارچه ترگال برای دوخت روپوش پزشکی، لباس فرم پرستاری، لباس پرسنل ، لباس بیمار، رو تختی و پرده مورد استفاده قرار می-گیرد و وزن استاندارد این پارچه معمولا ٢۴٠ گرم است. همچنین پارچه ترگال و کج‌راه نانو با رنگ سفید برای روپوش پرستاری و پزشکی به کار می‌روند که مانع از جذب مایعات توسط لباس می‌شوند.
- پارچه فلامنت پنبه: تار و پود این پارچه از جنس الیف فلامنت تهیه شده است و به خاطر داشتن الیاف طبیعی پنبه لطافت بیشتری دارد. از ویژگی‌های آین نوع پارچه قیمت مناسب و ارزان آن نسبت به سایر پارچه‌ها است
- پارچه ویسکوز ساده و طرح‌دار: در تار و پود این نوع پارچه از الیاف مرغوب ویسکوز یا نخ استفاه شده است که منجر به ظرافت بیشتر این جنس پارچه می‌شود. از پارچه ویسکوز برای تهیه لباس بیماران استفاده می-شود و نسبت به پارچه‌های دیگر و به خصوص نمونه‌های پلی‌استر ویسکوز قیمت بالاتری دارد.
- پارچه برزنت: پارچه برزنتی به خاطر ضخامت بالایی که دارد از نفوذ خون، ادرار و مدفوع جلوگیری می‌کند و برای بیمارانی که شرایط مناسبی ندارند موزد استفاده قرار می‌گیرد.
- پارچه تترون: از تترون می‌توان به عنوان پرمصرف‌ترین جنس پارچه در مراکز درمانی نام برد. برای بیمارستان‌ها معمولا پیشنهاد می‌شود از گرماژ بین ١۵٠ تا ١٧۵ گرم استفاده شود تا سبکی لباس باعث راحتی بیشتر شود.
- پارچه اسپان‌باند یا نبافته: این نوع پارچه که با نام‌هایی مثل پارچه یکبار مصرف، بی بافت، نبافت و پارچه لایه سوزنی هم شناخته می‌شود، از الیاف پرس شده تشکیل می‌شود و به خاطر نداشتن تار و پود به آن بی‌بافت می‌گویند. پارچه اسپان‌باند برای مصارف بیمارستانی با گرماژ حدودی 30 تا 60 گرم تولید می‌شود و برای لباس بیمار، لباس‌های جراحى مانند شان و گان بیمارستانی، ماسک، کاور کفش، کلاه اتاق عمل، رو انداز و زیراندازهای بهداشتی مناسب است.
- پارچه اس‌ام‌اس (SMS): پارچه‌های‌کامپوزیت SMS، شباهت زیادی به پارچه‌های اسپان‌باند دارند با این تفاوت که از یک لایه میانی اضافه برخوردارند که از ورود و نفوذ انواع ذره‌‌های ریز مثل باکتری‌ها و میکروب‌ها تا درصد بالایی جلوگیری می‌کند.
- پارچه ملحفه‌ای: همان طور که از نام آن مشخص است برای تولید ملحفه به کار می‌رود و در بیمارستان‌ها نیز مصرف زیادی دارد. پارچه‌های ملحفه‌ای که از جنس آنتی باکتریال تولید شده‌اند برای استفاده در زیر بیماران کاربرد دارند و برای بیماری‌های بدخیم، عفونی و سوختگی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
شان چیست؟
شان یا لباس یکبار مصرف بیمارستانی مخصوص بیماری است که می‌خواهد تحت عمل جراحی قرار بگیرد و انواع مختلفی دارد.
- شان ساده: استفاده جهت پوشاندن میزهای لوازم جراحی وتخت های اتاق عمل و قسمت‌هایی از بدن بیمار
- شان مایو: برای پوشاندن میز مایویی یا سینی مایو (مانند رو بالشی)
- شان مخصوص پا: استفاده درعمل‌های جراحی دستگاه تناسلی یا ادراری و مقعدی
- شان بزرگ سوراخدار: پوشاندن تمام بدن به جز محل جراحی که باز است
هنگام پوشاندن روی میز یا روی بیمار به وسیله شان استریل باید دقت داشت که لبه شان روی دست جراح یا پرستار را بپوشاند به طوری که فقط سطح زیر شان با بیمار و یا میز تماس داشته باشد. هنگام پهن کردن شان‌ها دست ها باید در ازتفاع مناسبی قرار داشته باشند به طوریکه نه انقدر بالا که با چراغ سیالیتیک تماس پیدا کنند و نه انقدر پایین آورده شوند که با وسایل غیراستریل آلوده گردند. بخشی از شان که از سطح میز پایین‌تر است آلوده به حساب می‌آید.
گرماژ یا وزن پارچه به چه معناست؟
وزن پارچه یا گرماژ ارتباط مستقیم با تراکم بافت پارچه دارد به این معنا که هرچه وزن پارچه بیشتر باشد، تراکم بافت بالاتری دارد.
گرماژ یک پارچه، به معنای چگالی سطح پارچه است و به جرم آن در هر واحد سطح گفته می‌شود. به عنوان مثال: اگر گرماژ یک پارچه ۲۰ گرم باشد یعنی یک متر مربع از این پارچه ۲۰ گرم وزن دارد.
رنگ‌ها در البسه بیمارستانی چه معنایی دارند؟
- رنگ سفید: روپوش‌های پزشکی معمولا به رنگ سفید تولید می‌شوند و هیچ‌گونه طرح یا تزییناتی ندارند اما در اتاق‌های عمل از آن اسفاده نمی‌شود زیرا باعث تنگی و انقباضات چشمی می‌شود.
- رنگ سبز و آبی: رنگ سبز و رنگ آبی به علت تضادی که با رنگ قرمز (رنگ خون) دارند باعث می‌شوند که چشمان جراح حساسیت خود را نسبت به رنگ قرمز از دست ندهد. چرا که با نگاه کردن طولانی مدت به رنگ قرمز حساسیت جراح نسبت به رنگ قرمز کم می‌شود و ممکن است احتمال خطا و اشتباه افزایش پیدا کند و جان بیمار در خطر بیافتد.
- رنگ‌های شاد: در بخش کودکان برای افزایش روحیه بیماران کودک و القای حس شادی و راحتی به آنان معمولا از رنگ‌های متنوع و شاد استفاده می‌شود.
- رنگ آبی و صورتی: در بسیاری از مراکز درمانی لباس فرم بیماران مرد به رنگ آبی و لباس فرم بیماران زن به رنگ صورتی تهیه می‌شوند.
ابعاد و اندازه لباس‌های بیمارستانی
لباس یکبار مصرف بیمارستانی برای بزرگسالان و کودکان در ابعاد و اندازه های مختلفی تهیه می‌گردد. در تولید لباس برای بزرگسالان از پارچه‌های ۳۸ گرمی استاندارد استفاده می‌شود. تفاوت ابعاد لباس‌های تولیدی برای بزرگسالان در ارتفاع لباس است. لباس مخصوص MRI تا کمر بیمار است و ست بیمار یا گان، کلاه و شلوار به صورت فری سایز یا سایز آزاد تولید می شود.گان بیمار تا بالای زانو بیمار قرار می‌گیرد و دارای ارتفاع حدود ۱۱۵ تا ۱۲۰ سانتی متر است. پشت گان بیمار باز بوده و قابلیت تنظیم با بند را برای اندازه‌های مختلف بیماران دارد.