بهمن
وبلاگ
هر آنچه زنان باید درباره بهداشت جنسی بدانند
افزایش آگاهی، در دسترس بودن لوازم مورد نیاز و ارائه اطلاعات و آموزشهای لازم در خصوص بهداشت جنسی و دستگاه تناسلی دختران و زنان، تاثیر بسیار چشمگیری در افزایش سلامت جامعه و جلوگیری از شیوع بیماریهای مقاربتی و جنسی دارد. سالانه در سراسر جهان به خصوص در کشورهای جهان سوم مانند کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا، به دلیل عدم آگاهی و مسائلی مانند خجالت، شرم و حیا، زنان و دختران زیادی بر اثر ابتلا به بیماریهای جنسی، عفونتهای پیشرفته واژینال، جان خود را از دست میدهند.
پیشگیری بهتر از درمان است!
بیش از ۲۰ سال است که این شعار را از گوشه و کنار جهان روی بیلبوردهای تبلیغاتی، مجلات، در تلویزیون و رسانههای اجتماعی میبینیم: «خود مراقبتی». آموزش اطلاعات لازم در زمینه بهداشت تناسلی و جنسی زنان یکی از اصول اولیه اجرای این شعار است. این روزها با در دسترس بودن اینترنت و تلفنهای هوشمند کمتر کسی میتواند در مورد سلامت و بهداشت زنان اظهار بیاطلاعی کند. علاوه بر این مراکز بهداشت و درمان نیز در تمامی مناطق وجود داشته و زنان، دختران یا خانمهای جوان میتوانند برای کسب اطلاعات لازم یا معاینه به این مراکز و پزشک زنان یا کارشناس مامایی مراجعه کنند.
بهتر است بدانید آموزشهای جنسی و ارائه راههای مراقبت از دستگاه تناسلی به دختران با مسائلی مانند بیحیایی یا شرم ارتباطی ندارد. برعکس شما میتوانید به راحتی با دختران یا بانوان در مورد مسائل این چنینی صحبت کرده و با ارائه اطلاعات صحیح نقش بسزایی در سلامت جامعه داشته باشید. بسیاری از بیماریهای واژینال و عفونتهای قارچی در دختران به خصوص در زمان قاعدگی در آینده میتواند منجر به بروز مشکلات جدی و بیماریهایی مانند سرطان «دهانه رحم» شود.
سلامت جنسی و دستگاه تناسلی در زنان، بحث بسیار گستردهای است و شامل شاخههای مختلفی از عفونتهای واژن، مشکلات یائسگی، مراقبتهای بارداری و بهداشت رابطه جنسی و هزاران مورد دیگر را شامل میشود. در این مطلب نگاهی به نکات کلی و اهمیت آموزش جنسی به دختران خواهیم انداخت و در انتها وسایلی که برای خودمراقبتی بهداشتی نیاز است را معرفی میکنیم.
از همین امروز مسائلی مانند شرم و حیا را کنار گذاشته و نقش خود را با کارهایی مانند صحبت با دختر، همسر یا مادر خود، در افزایش آگاهی زنان و سلامت جنسی آنها شروع کنید.
از چه زمانی آموزشهای بهداشتی را شروع کنیم؟
معمولا دختران، اگر دچار «بلوغ زودرس» نباشند، بین سنین ۱۰ تا ۱۴ سالگی اولین «دوره قاعدگی» یا «پریود» خود را تجربه میکنند. شروع آموزشهای بهداشتی واژینال نیز باید از همین سنین آغاز شود. هرگز نترسید که با دختران اطراف خود در این مورد صحبت کنید، در عوض محیطی صمیمی در خانواده ایجاد کرده که بتوانند از مشکلات خود صحبت کنند.
گاهی دختران در اولین تجربه قاعدگی خود دچار ترس و وحشت میشوند و به دلیل مشاهده خونریزی تصور میکنند دچار مشکل یا بیماری شدهاند، به همین دلیل بسیار مهم است که دختران از سالهای آخر دبستان، توسط مربی بهداشت یا فرد آموزش دیده، آموزشهای لازم داده شود. این موضوع به خصوص در مناطق محروم به علت کمبود امکانات اهمیت بالاتری پیدا میکند.
اهمیت سلامت بهداشتی و انجام مراقبتهای تناسلی در دوران قاعدگی مانند استفاده از «نوار بهداشتی» یا تاثیر «گرما درمانی» و استفاده از لباس زیر مناسب میتواند به جلوگیری از بیماریهای عفونی و قارچی واژینال، سلامت تخمدان و رحم و کاهش اسپاسمهای شکمی در قاعدگیهای آینده نیز کمک کند.
بهترین سن برای شروع مراقبتهای بهداشتی سالانه دختران، ۱۳ سالگی است. این مراقبت شامل اندازهگیری قد و وزن، فشار خون، معاینه پستانها و در صورت نیاز معاینه واژینال و لگن میشود. یکی از شایعترین سندرومها در دختران «سندروم تخمدان پلی کیستیک» بوده که به قاعدگی نامنظم و گاهی چندین مرتبه پریود شدن در یک ماه میانجامد. اگر از همان سنین پایین و سالهای اولیه قاعدگی دخترتان او را تحت نظر پزشک متخصص زنان ببرید و مراقبتهای بهداشتی سالانه را انجام دهید، از مشکلاتی مانند «کیست تخمدان» یا «نازایی» در آینده جلوگیری میکنید.
مراقبتهای بهداشتی دختران و بانوان، تنها مربوط به سلامت واژینال و قاعدگی نیست. بهتر است بدانید «رژیم غذایی» و «تحرک کافی» تاثیر بسیار زیادی در سلامت بهداشتی دختران دارد.
توجه : حتما به دختران آموزش دهید که هر ۳ ساعت یک مرتبه نوار بهداشتی خود را تعویض کنند. این کار تاثیر بسیار زیادی در جلوگیری از ابتلا به عفونت واژینال دارد.
پس از وارد شدن به ۱۸ سالگی و نزدیک شدن به سن ازدواج نیز میتوانید با دختران در مورد راههای جلوگیری از بارداری و تاثیر آن در سلامت روحی و روانی و بهبود کیفیت زناشویی صحبت کنید.
از چه زمانی آزمایش پاپ اسمیر را شروع کنیم؟
در مورد آزمایش «پاپ اسمیر» و نمونهبرداری از مخاط رحم یا دهانه رحم باید بدانید که این کار فقط مربوط به زمان بروز مشکل یا بیماری نیست. بهتر است خانمهای جوان و دختران ( مجرد و متاهل) بالای ۲۱ سال، هر سال برای اطمینان از سلامت واژن و دستگاه تناسلی این آزمایش را انجام دهند.
انجام سالیانه تست پاپ اسمیر تاثیر بسیار زیادی در تشخیص زود هنگام بیماریهایی مانند «سرطان دهانه رحم» دارد.
تست پاپ اسمیر و انجام آن به خصوص برای دختران باکره یا خانمهایی که در سنین پایین ازدواج کردهاند با مسائلی مانند شرم و حیا ترکیب شده است. در مورد انجام این آزمایش هرگز تردیدی نداشته باشید، تست «پاپ اسمیر» برای دختران باکره با وسایل مخصوص مانند «اسپکولوم ظریف» انجام میشود که هیچ گونه آسیبی به پرده بکارت وارد نمیکند.
برای انجام این تست، مراجع بر روی تخت معاینه زنان (تخت ژنیکولوژی) مینشیند و پزشک معالج بعد از وارد کردن اسپکولوم به دهانه واژن، مسیر واژن را معاینه میکند. نمونه برداری در این تست به وسیله یک براش پاپ اسمیر یا سوآپ پنبهای انجام میشود. سواپ وسیلهای شبیه به گوش پاکن با چوب بلندتر است.
توجه : اگر خانمهای جوان در سنین پایین ( زیر ۲۰ سال ) ازدواج کردهاند، آزمایش پاپ اسمیر را باید ۳ سال پس از ازدواج خود انجام دهند. همچنین پس از ۳۰ سالگی نیز میتواند هر ۲ تا ۳ سال یک مرتبه این آزمایش را انجام داد.
از چه زمانی معاینه سینه را شروع کنیم؟
«سرطان پستان» یکی از رایجترین و شایعترین سرطانها در زنان است که سالانه قربانیهای بسیار زیادی میگیرد. این سرطان به راحتی با آموزشهای لازم از سنین پایین و هنگام بلوغ قابل کنترل است. هر چند که عوامل وراثتی و ژنتیکی بر افزایش شانس ابتلا به این سرطان بیتاثیر نیست، اما با آگاهی و اطلاعرسانی، تغییر سبک زندگی، تحرک کافی و دوری از شرایط استرسزا میتوان از ابتلا به آن جلوگیری کرد.
اگر فرزندتان دختر است، پس از پایان بلوغ و کامل شدن رشد پستان، به او آموزش دهید چطور سینهاش را برای وجود غده معاینه کند و در صورتی که اطلاعات کافی در این زمینه ندارید از متخصص زنان کمک بگیرید. این معاینه برای کلیه زنان ضروری بوده و تاثیر بسیار زیادی در تشخیص زودهنگام سرطان سینه دارد.
توجه : یکی از مهمترین مواردی که زنان بالای ۴۰ سال باید به آن توجه داشته باشند، نزدیک شدن به سن یائسگی و مشکلاتی است که بهدنبال دارد. قطعا دست و پنجه نرم کردن با این مشکلات روحی، احساسات عجیب و غریب، بدخلقی و صدها مورد دیگر کار سختی است، اما دقت داشته باشید که حتما در سالهای قبل از یائسگی هر ۶ ماه یک بار برای انجام آزمایش «پاپ اسمیر»، «ماموگرافی» (رادیولوژی پستان) و معاینه کامل به پزشک زنان مراجعه کنید چرا که شانس ابتلا به بیماریهای زنان در این دوران به شدت افزایش مییابد.
اهمیت دادن به بهداشت رابطه جنسی
زنان یکی از قربانیان اصلی بیماریهای مقاربتی مانند «ایدز»، «هپاتیت ب»، «زگیل تناسلی»، «تبخال تناسلی» و غیره در جهان هستند. علاوه بر این، اشاره کردیم که افزایش آگاهی از روشهای جلوگیری، در دسترس بودن وسایل بهداشت مقاربتی و آگاهی و اطلاعرسانی در خصوص راههای جلوگیری از ابتلا به این دسته بیماریها به زنان و دختران (چه متاهل و چه مجرد) نقش بسیار زیادی در سلامت جامعه دارد.
در مورد بهداشت رابطه جنسی لطفا به موارد زیر دقت داشته باشید :
- راههای جلوگیری از بارداری در سنین زیر ۲۰ سال را حتما به دختران آموزش دهید. بارداری در سنین پایین احتمال بیماریهای زنان در سالهای آینده را به شدت افزایش میدهد.
- آموزش جنسی و بهداشت مقاربتی به دختران و خانمها اهمیت بسیار زیادی در کیفیت رابطه زناشویی و سلامت زوجین دارد که به نوبه خود به داشتن «خانوادهای شاد» کمک خواهد کرد.
- از خرید لوازم پیشگیری از بارداری مانند «کاندوم»، «قرص ضد بارداری»، «استفاده از آیودی (IUD)» یا «کاندومهای زنانه» خجالتی نداشته باشید. اگر دچار این مشکل هستید، میتوانید کالای مورد نظر خود را از یک فروشگاه تجهیزات پزشکی مانند «هلثیوم» خریداری کرده و کالای خود را در بستهبندی محرمانه دریافت کنید.
- اطلاعات خود را در زمینه سلامت جنسی و مقاربتی افزایش داده و از اشتراک دانستههای خود با همسر یا سایر اعضای خانواده نترسید.
- داشتن تعهد و چارچوب اخلاقی در بهداشت جنسی زنان بسیار اهمیت دارد. تعدد شرکای جنسی، همسر یا پارتنر میتواند تاثیر بسیار زیادی در ابتلای زنان به بیماریهای جنسی داشته باشد، به همین دلیل توصیه میکنیم همواره در حین رابطه جنسی از «کاندوم» استفاده کنید.
- بهتر است بدانید برخی از محصولات زناشویی تاثیر چشمگیری در افزایش کیفیت رابطه جنسی و رضایت زوجین دارد. در صورتی که دچار مشکلاتی مانند «خشکی واژن» هستید، بهتر است از ژل روانکننده جنسی که به صورت ویژه برای افزایش کیفیت و لذت زوجین طراحی شدهاند استفاده کنید.
راهنماییهای کلی برای مراقبتهای بهداشتی بانوان
پیش از این هم اشاره کردیم که مراقبتهای بهداشتی بانوان موضوع بسیار گستردهای است که شاخههای مختلفی را در برمیگیرد، اما به صورت کلی میتوانید توصیههای زیر را برای حفظ سلامت و بهداشت واژن و دستگاه تناسلی خود انجام دهید :
- در مورد بیماریهای زنان، تفاوت عفونتها، دلایل خارش واژن و موارد دیگر از منابع معتبر اطلاعات کسب کنید.
- از صحبت درباره مشکل خود و مراجعه به پزشک نترسید.
- افسانههایی که دهان به دهان در مورد دستگاه تناسلی زنان میشنوید را رها کنید. برای مثال حمام رفتن در دوران قاعدگی هیچ مشکلی مانند عفونت برای دختران ایجاد نمیکند.
- به لباس زیر خود دقت داشته باشید. استفاده از لباس زیر نخی در روزهای گرم تاثیر بسیار زیادی در جلوگیری از عفونت دارد.
- به ترشحات، رنگ، مقدار و بوی آن دقت داشته باشید.
- در دوران پریودی، ناحیه تناسلی را با فشار آب سرد نشویید، این کار درد لگنی را تشدید خواهد کرد.
- در صورتی که احساس میکنید بیماری خاصی دارید، موضوع را با مادر، خواهر یا پزشک خود در میان گذاشته و برای مشخص شدن زمینه بیماری کمک حرفهای بگیرید.
- اگر دچار مشکلاتی مانند زگیل تناسلی یا تبخال تناسلی و عفونتهای حاد هستید، از انجام هرگونه درمان خانگی خودداری کرده و سریعا به پزشک مراجعه کنید.
- در صورتی که ترشح بالا دارید، لباس زیر نخی پوشیده و هر روز لباس زیر خود را عوض کنید. محیط مرطوب مکان مساعدی برای رشد قارچ و باکتریها است. از «پد بهداشتی روزانه»، «ژل شستشوی واژینال» یا موارد مشابه با مشورت پزشک خود استفاده کنید.
- تنها در صورتی از نوار بهداشتیهای داخل واژینال یا «تامپون» استفاده کنید که بتوانید هر ۲ ساعت یکبار آن را تعویض کرده، در غیر این صورت بهتر است بدانید استفاده طولانی مدت از تامپونها احتمال عفونتهای واژینال را تشدید میکند.
- به محیط سرویس بهداشتی و پاکیزگی آن بسیار دقت داشته باشید. معمولا دختران و خانمهایی که از سرویسهای بهداشتی عمومی بدون توجه به پاکیزگی آن استفاده میکنند، بیشتر دچار عفونت واژینال میشوند. میتوانید برای این کار همیشه در کیف دستی خود یک محلول کوچک ضدعفونی کننده محیط داشته باشید و پیش از استفاده از سرویس بهداشتی، محیط و به خصوص سر شلنگ را ضدعفونی کنید.
- توصیه میکنیم همواره یک بسته بهداشتی مخصوص به خود شامل «ژل شستشوی واژینال» کوچک، دستمال کاغذی، «دستمال مرطوب مخصوص واژن»، «پد بهداشتی روزانه» و «نوار بهداشتی» در کیف دستی خود داشته باشید تا در صورت بروز مشکلات ناگهانی دست و پای خود را گم نکنید. تمام این وسایل شاید کمتر از یک کیف آرایش فضا اشغال کنند.
- حتما پس از هر مرتبه استفاده از سرویس بهداشتی، ناحیه واژن را به آرامی خشک کنید. این کار تاثیر بسیار زیادی در رفع بوی نامطبوع و جلوگیری از عفونت واژینال دارد.
- از پوشیدن شلوار جین یا لباس زیرهای خیلی تنگ برای طولانیمدت خودداری کنید.
- دقت داشته باشید که نوار بهداشتی، ژل و پد روزانه شما فاقد پارابن و رایحه باشد. در مواردی استفاده از پودرها و خوشبوکنندههای واژن و دوشهای واژینال احتمال عفونت را تشدید میکند.
- با مشورت پزشک میتوانید از مرطوبکنندههای آنتی باکتریال فاقد رایحه برای رفع خشکی واژن و حفظ تعادل رطوبت این ناحیه استفاده کنید.
- در صورتی که دچار عفونت هستید، از مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک خودداری کنید.
- رژیم غذایی تاثیر بسیار زیادی در سلامت واژن و رفع بوی بد آن دارد. استعمال دخانیات، مصرف نوشیدنیهای الکلی، خوردن بیش از حد نوشیدنیهای کافئیندار، فست فود و غذاهای شیرین و چرب نه تنها شانس ابتلا به دیابت نوع دوم را افزایش میدهد بلکه سلامت دستگاه تناسلی زنان را نیز تهدید میکند. شما با پیروی از یک رژیم غذایی سالم، دریافت ویتامینهای لازم، مصرف لبنیات و سبزی و میوه تازه، تحرک کافی و توجه به سلامت روانی خود میتوانید تاثیر بسیار زیادی در سلامت واژن و حتی کاهش اسپاسمهای قاعدگی داشته باشید.
توجه : سلامت جنسی و رعایت بهداشت تناسلی در زنان باردار کاملا متفاوت بوده و برای حفظ سلامت جنین، پیش از هرگونه اقدامی باید با پزشک مخصوص خود مشورت کنید.
از صحبت کردن نترسید!
بارها و بارها در این مطلب تاکید کردیم که از صحبت درباره مشکلات واژینال، قاعدگی یا بیماریهایی که ممکن است به آن دچار شوید، نترسید و خجالت نکشید. شرایط جامعه، باورهای فرهنگی و طبق معمول شرم و حیا در مورد مسائل جنسی به خصوص در ایران و کشورهای خاورمیانه باعث شده آمار بیماریهای جنسی و زنان به شدت بالا برود. به همین دلیل است که تاکید میکنیم هرگز از صحبت درباره مشکلات خود نترسید. «پیشگیری بهتر از درمان است.» و به عنوان یک فرد صرفنظر از جنسیت خود باید آگاهیهای لازم را به دختران و خانمهای جوان بدهید. اگر دچار مشکل هستید همین امروز با همسر، مادر یا پدر و شخصی که راحت هستید صحبت کرده و کمک حرفهای بخواهید.
اگر زمانی دختر یا خانم جوانی با شما در مورد مسائل زنانگی صحبت کرد کاری نکنید که پشیمان شود، در عوض با ذهنی باز تصمیم گرفته و او را برای حل مشکلش نزد پزشک زنان ببرید.