دی
وبلاگ
اگر نمی‌دانید برای محافظت در مقابل کرونا چه ماسکی بخرید این مطلب را بخوانید
نزدیک به دو سال است که تمام جهان با بیماری کرونا دست و پنجه نرم می‌کند؛ و هنوز هم کسی نمی‌داند این وضعیت تا کی ادامه پیدا خواهد کرد. با وجود اینکه محققان و دانشمندان از سراسر جهان مشغول کار روی روش‌های درمان این بیماری هستند و واکسن‌های مختلفی برای پیشگیری از ابتلا به ویروس تولید شده است، تنها چیزی که می‌دانیم این است که رعایت پروتکل‌های بهداشتی از جمله حفظ فاصله اجتماعی، شستن مرتب دست‌ها و استفاده از ماسک بهترین راه برای جلوگیری از انتشار این ویروس است. اما سوالی که ممکن است برای بسیاری از افراد پیش بیاید این است بهترین ماسک برای مقابله با کرونا چه نوع ماسکی است. در این مطلب قصد داریم به صورت مفصل در این باره صحبت کنیم.
اول از همه بیایید ببینیم اصلا چرا ماسک زدن بهترین راه پیشگیری از کرونا است؟
یکی از نکاتی که در مورد ویروس جدید کرونا به نام اومیکرون می‌دانیم این است که بیشترین میزان سرایت و انتقال بیماری را در بین سایر ویروس‌ها دارد. مهم‌تر اینکه برخی از تحقیقات نشان داده است میزان سرایت این ویروس در اوایل دوره بیماری یعنی حتی قبل از شروع علائم بسیار زیاد است. به این صورت که بیش از ۸۰ درصد انتقال بیماری توسط همین افراد «ناقل بی علامت» صورت می‌گیرد. بنابراین بسیاری از افراد می‌توانند بدون هیچ علامتی ناقل بیماری باشند و آن را به ده‌ها نفر دیگر منتقل کنند.
به همین دلیل است که یکی از بهترین راه‌های قطع زنجیره انتقال ویروس کرونا همچنان استفاده همگانی و گسترده از ماسک است، اگر حتی افرادی که هیچ علامتی از بیماری ندارند هم استفاده از ماسک را رعایت کنند، سرعت انتقال این ویروس به طور چشمگیری کاهش پیدا می‌کند.
خب حالا که فهمیدیم استفاده از ماسک چقدر در کنترل این بیماری موثر است بیایید نگاهی بیندازیم به ماسک‌هایی که در بازار وجود دارد و عملکرد ماسک‌های مختلف در برابر ویروس کرونا را با هم مقایسه کنیم.
تحقیقات متعددی در زمینه میزان پیشگیری و فیلتراسیون ماسک‌های مختلف در برابر ویروس کرونا انجام شده است. در یکی از این پژوهش‌ها، محققان موسسه فناوری (Arts et Métiers) در فرانسه ماسک‌های مختلف را از جنبه‌های مختلف از جمله کارایی، قیمت، وزن، راحتی استفاده و … بررسی کرده‌اند. در ادامه سعی می‌کنیم ماسک‌های مختلف را بر اساس نتایج این پژوهش با هم مقایسه کنیم.
ماسک پارچه‌ای
بهتر است بدانید ماسک‌های پارچه‌ای و دست دوز به دلیل شکافی که هنگام استفاده معمولا بین بینی و گونه‌ها ایجاد میشود نمی‌توانند از همه ذرات و قطرات موجود در هوا جلوگیری کنند، همچنین پارچه‌ای که برای تهیه این ماسکها استفاده میشود توانایی فیلتر کردن ذرات ریز و نانومتری را ندارد.
بر اساس نتایج تحقیقات با وجود اینکه ماسک‌های پارچه‌ای قیمت بسیار پایین دارند و استفاده از آن‌ها ساده است اما از نظر فیلتراسیون در برابر ویروس‌ها و ذرات معلق در هوا کارایی مناسبی ندارند.
اگرچه ماسک‌های پارچه‌ای نسبت به ماسک‌های جراحی تأثیر کمتری دارند، اما نتایج تجربی نشان می‌دهد که استفاده صحیح از این ماسکها، خیلی بهتر از نداشتن ماسک است.
مرکز مبارزه با بیماری‌ها (CDC) توصیه می‌کند برای تهیه ماسک‌های پارچه‌ای، از دو لایه پارچه ۱۰۰ درصد نخی کاملا متراکم (مانند پاچه لحاف یا روتختی) استفاده کنید و آن دو لایه را هم چند بار تا بزنید.
ماسک‌های نخی ضخیم و درجه یک معمولاً در فیلتر کردن ذرات ریز بهتر عمل می‌کنند. با این وجود از موادی که خیلی ضخیم هستند مانند کیسه‌های جاروبرقی استفاده نکنید. چرا که به طور کلی، هنگام استفاده از ماسک، کمی مقاومت هنگام نفس کشیدن ایجاد میشود. پارچه‌هایی که هیچ راهی برای نفوذ هوا ندارند نفس کشیدن را بسیار دشوار می‌کند. این موضوع می‌تواند به قلب و ریه شما فشار وارد کند.
از جمله مزایای ماسک‌های پارچه‌ای می‌توان به قیمت ارزان و امکان استفاده مجدد از آن‌ها اشاره کرد.
ماسک‌های جراحی
ماسک جراحی که به آن ماسک جراحی هم گفته میشود، ماسک یکبار مصرف نسبتا راحت و گشادی است که بینی و دهان را از تماس با قطرات و آلودگی محافظت می کند. ماسک جراحی همچنین ذرات بزرگ موجود در هوا را فیلتر می‌کند. همچنین وقتی از ماسک جراحی استفاده کنیم، هنگام حرف زدن یا نفس کشیدن باعث میشود دیگران هم کمتر در معرض ترشحات ما قرار بگیرند و به این ترتیب ضمن اینکه باعث میشود ما کمتر در معرض آلودگی قرار بگیریم، در صورت ناقل بودن ما از سرایت آن به دیگران هم جلوگیری می‌کند.
با وجود اینکه سازمان غذا و داروی ایالات متحده تایید نکرده است که ماسک‌های جراحی کاملا می‌توانند در برابر ویروس کرونا پیشگیری ایجاد کنند، اما توصیه کرده است در صورت نبود ماسک N95 استفاده از ماسک‌های جراحی یا پزشکی هم می‌تواند موثر باشد.
ماسک‌های جراحی نسبتا ارزان هستند و کارایی متوسطی دارند، استفاده از آن‌ها مشکلی برای نفس کشیدن ایجاد نمی‌کند، اما تنها چند ساعت قابل استفاده هستند و قابلیت استفاده مجدد را ندارند.
شیلد صورت
از آنجایی که ماسکها امکان محافظت از چشم‌ها را ندارند، استفاده از محافظ صورت یا فیس شیلد (face shield) توصیه میشود. البته توجه کنید که استفاده از محافظ صورت به جای ماسک به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود، بلکه استفاده از آن همراه با ماسک می‌تواند محافظت بیشتری را در مقابل ذرات معلق به خصوص در فاصله‌های نزدیک ایجاد کند. به همین دلیل توصیه میشود در مراکز درمانی که ممکن است با افراد مبتلای بیشتری روبرو شوید علاوه بر ماسک‌های با محافظت بالا از شیلد صورت هم استفاده شود.
بر اساس نتایج تحقیقات شیلدهای صورت قیمت گرانی ندارند و اغلب مردم توانایی خرید آن را دارند. ضمن اینکه این شیلدها قابلیت شستشو دارند و می‌توان بارها از آن استفاده کرد. استفاده از آن آسان است و برای افرادی که دچار مشکلات تنفسی هستند، مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما همانطور که گفتیم کارایی آن‌ها برای جلوگیری از ورود ذرات و قطرات معلق در هوا به دهان و بینی بسیار پایین است.
ماسک N95
بدون تردید ماسک N95 فیلتردار نسبت به سایر ماسکها مانند ماسک‌های جراحی محافظت بهتری را فراهم می‌کند. اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم، قطر ویروس کرونا در حدود ۱۲۵ نانومتر تخمین زده میشود، با توجه به این نکته جالب است بدانید که ماسک N95 تایید شده می‌تواند ۹۵ درصد از ذرات با اندازه ۱۰۰ تا ۳۰۰ نانومتر را فیلتر کند.
ماسک‌های تنفسی N95 معمولا از ۴ لایه محافظ و یک هواکش برای نفس کشیدن بهتر تشکیل شده‌اند. هر چند ماسک‌های N95 نسبت به ماسک‌های جراحی و پارچه‌ای گران‌تر هستند، اما کارایی آن بسیار بالا است. توجه کنید که ماسک‌های N95 قابل شستشو نیستند و نباید آن‌ها را بشویید و دوباره استفاده کنید. برای افرادی که دچار مسکلات تنفسی مانند آسم هستند استفاده از ماسک N95 می‌تواند مشکل باشد.
این نکته را هم به خاطر داشته باشید که کشورهای مختلف از استانداردها مختلفی برای مشخص کردن میزان حفاظت ماسک استفاده می‌کنند، برای مثال کشور چین از استاندارد KN برای ماسک‌های فیلتردار استفاده می‌کند مانند ماسک (KN95) و ایالات متحده از استاندارد N بهره می‌برد، مانند ماسک (N95).
ماسکN99 و N100
وقتی برای خرید ماسک اقدام می‌کنید، ممکن است علاوه بر ماسک N95، دو عضو دیگر این خانواده یعنی ماسک N99 و ماسک N100 هم به شما توصیه شود. اگر برای شما جای سوال است که چرا به این ماسکها N99 و N100 می‌گویند، بهتر است بدانید که ماسک N99 می‌تواند تا ۹۹ درصد از ذرات با قطر ۱۰۰ تا ۳۰۰ نانومتر را فیلتر کند، این مقدار محافظت برای ماسک N100 بیش از ۹۹ و کمتر از ۱۰۰ درصد است.
برخی از این ماسک‌های تنفسی سوپاپ یا دریچه‌هایی دارند که باعث میشود هوای بازدم به آسانی خارج شود و نفس کشیدن را برای کاربر آسان‌تر کند. اما نکته منفی این مسئله این است که افراد دیگر در معرض ذرات و عوامل بیماری زایی قرار می‌گیرند که از طریق این دریچه‌ها بازدم می‌شوند.
ماسک FFP
هنگام جستجوی ماسک مناسب برای مقابله با کرونا ممکن است با ماسک‌های FFP مانند P100 روبرو شوید. ماسک‌های تنفسی FFP بر اساس استاندارد اروپایی EN رده بندی می‌شوند. بر خلاف ماسک‌های N95 که در مقابل ذرات روغنی محافظتی ندارد و در واقع حرف N به معنی Not resistant to oil است، اما ماسک‌های FFP از نظر محافظت در برابر ذرات روغنی هم مورد آزمایش قرار می‌گیرند.
به صورت کلی می‌توان گفت ماسک FFP2 و ماسک N95 از نظر کارایی و فیلتراسیون تقریبا مشابه و همسطح بوده و تفاوت چندانی با هم ندارند. البته ماسک‌های FFP2 توانایی محافظت در برابر ذرات روغنی را هم دارند.
البته در مقایسه‌ای که بین ماسک N95 و P100 قبل و بعد از ورزش صورت گرفت، مشخص شد ماسک P100 در برابر رطوبت مقاومت بهتری نسبت به N95 نشان می‌دهد و میانگین میزان نفوذپذیری ذرات برای این ماسکها تنها ۰٫۰۳ درصد است.
گفتنی است در این پژوهش دو نوع ماسک یکی همراه با دستگاه تنفسی و دیگری ماسک تنفسی کل صورت هم بررسی شده است که محافظت بسیاری عالی در برابر نفوذ ذرات و ویروس‌ها دارند اما قیمت بالایی دارند و بسیار سنگین هستند که استفاده از آن‌ها در محیط‌های عمومی را دشوار می‌کند.
نکاتی برای استفاده صحیح از ماسک
- دقت کنید که برای گذاشتن و برداشتن ماسک از صورت حتما از بند یا کش آن استفاده کنید.
- مطمئن شوید که ماسک به خوبی دهان و بینی شما را می‌پوشاند و خیلی گشاد و خیلی تنگ نباشد.
- هنگامی که ماسک روی صورتان قرار دارد، به آن دست نزنید.
- اگر از ماسک‌های پارچه‌ای استفاده می‌کنید، پس از هربار استفاده به خوبی آن را بشویید و خشک کنید.
- به هیچ عنوان از ماسک‌های یکبار مصرف دوباره استفاده نکنید.
- اگر ماسک‌های جراحی و فیلتردار استفاده می‌کنید و قصد دارید دوباره از آن‌ها استفاده کنید، حتما آن‌ها را در یک کیسه مناسب قرار دهید و برای ۷ روز بدون استفاده قرار دهید.
نتیجه گیری و جمع بندی
خب در این مطلب متوجه شدیم که در حال حاضر تنها راه مقابله با بیماری کرونا، رعایت پروتکل‌های بهداشتی از جمله رعایت فاصله اجتماعی، شستوی مرتب دست‌ها و استفاده از ماسک است.
در معرفی انواع ماسکها متذکر شدیم که ماسک‌های پارچه‌ای مقاومت خوبی در برابر ذرات ریز از خود نشان نمی‌دهند، اما در نبود ماسک‌های N95 و ماسک‌های جراحی، استفاده درست از ماسک‌های پارچه‌ای که به خوبی روی صورت قرار می‌گیرند و با پارچه مناسب تهیه شده‌اند می‌تواند مفید باشد. همچنین توضیح دادیم که محافظ‌های صورت یا همان شیلد بدون استفاده از ماسک به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود، بلکه در محیط‌های شلوغ و درمانی که رعایت فاصله اجتماعی دشوار است، استفاده از شیلد می‌تواند مفید واقع شود.