بیشتر اخبار دنیای پزشکی در ایران و جهان در این روزها معطوف به کووید-۱۹ است. ویروس کوچکی که تمام دنیا را اسیر خود کرده و معلوم نیست که تا چه زمان مهمان ناخوانده و بدیمن روزهای زندگیمان است. واکسنها در حال توسعه هستند و دانشمندان تلاشهای بسیار خوبی ارائه کردهاند اما اینکه داستان در نهایت با چه روندی به پایان برسد، اصلا و ابدا مشخص نیست. در هر حال، به جز کرونا، اخبار دیگری هم در دنیای پزشکی در جریان بودهاند که مروری بر آنها خالی از لطف نخواهد بود.
۱- وضعیت ذخایر خونی کشور بهبود پیدا کرد
در روزها و هفتههای گذشته، بهواسطه شیوع بیماری کرونا وضعیت اهدای خود در ایران با بحران مواجه شده بود. اما با اطلاعرسانیهای گستردهای که صورت گرفت، در نهایت اعلام شد که وضعیت ذخایر خونی کشور بهبود پیدا کرده و از این نظر دیگر مشکلی وجود ندارد. البته بارش برف و باران یا کوتاهشدن روزها در نیمه دوم سال باعث میشوند که میزان اهدای خون کاهش پیدا کند. وجود بیماری کرونا هم دلیل دیگری است که اهدای خون را کاهش میدهد. پس بنا به توصیهها، بهتر است که روند اهدا از سوی مردم کماکان ادامه داشته باشد. مسئولان معتقدند که باید بهطور روزانه خونگیری برای تحتکنترل نگهداشتن ذخایر خونی صورت بگیرد.
۲- تخصیص داروهای خاص و کمیاب به داروخانههای متعلق به مدیران ممنوع است
دکتر شانهساز معاون وزیر و رییس سازمان غذا و دارو ابلاغیهای تازه صادر کرده و طی آن به تمام مدیران دانشگاههای علومپزشکی درباره عدم تخصیص هرگونه سهمیه داروهای خاص و نایاب به داروخانههای متعلق به مدیران هشدار داده است. منظور داروخانههایی است که موسس آنها معاون غذا و دارو یا مدیر امور دارویی معاونتهای غذا و دارو و مدیرانی مشابه است. آیا با تصویب چنین قوانین و ابلاغ چنین دستورهایی وضعیت دارو در کشور به وضعیتی عادلانه و درست خواهد رسید؟ شما چه فکر میکنید؟
۳- مراقبتهای پرستاری در ۳۰۰ کلینیک تخصصی دیابت ارائه میشوند
معاون پرستاری وزارت بهداشت خبر از فعالیت ۳۰۰ کلینیک تخصصی و ۵۶۰ مرکز مراقبت در منزل مراقبتهای پرستاری برای بیماران متبلا به دیابت داده است. ظاهرا حدود ۵ میلیون بیمار دیابتی در ایران وجود دارد و لزوم رسیدگی به این تعداد در کشور بسیار زیاد است. پرستاران در مدیریت بیماری دیابت نقش بسیار مهمی دارند و امسال هم از سوی سازمان بهداشت جهانی، با عنوان سال پرستار و ماما انتخاب شده بود. این نامگذاری متعلق به سال ۲۰۲۰ بود. دیابت از جمله بیماریهای غیرمسری است که اگرچه واگیردار نیست اما درصد مرگومیر بالایی دارد. باتوجه به کرونا، تدابیر مختلفی برای مراقبت از بیماران مبتلا به دیابت در نظر گرفته شده که از جمله آنها میتوان به مراقبت از راه دور و رصد وضعیت بیمار از دور اشاره کرد. کنترل مشکلات بیماران دیابتی و ارائه آموزشهای لازم برای جلوگیری از این بیماری میتواند نقش مهمی در توسعه سلامت کشور داشته باشد. این بیماری شایع در سال، جان تعداد زیادی از افراد دنیا را میگیرد.
۴- حدود ۱۶ میلیون دوز واکسن کرونا از سوی ایران پیشخرید شده است
نمیتوان درباره اخبار پزشکی صحبت کرد و حرفی از کرونا به میان نیاورد. در روزهای اخیر خبر خرید واکسن از کواکس از سوی وزیر بهداشت به رسانهها اعلام شده است. کواکس سازوکاری است که سازمان بهداشت جهانی برای تامین واکسن به شکلی عادلانه در سراسر دنیا در نظر گرفته و ایران هم از این راه اقدام به پیشخرید حدود ۱۶ میلیون و ۸۰۰هزار دوز واکسن کرونا کرده است. این میزان از واکسن برای حدود ۸ میلیون نفر کافی خواهد بود. چون واکسن کرونا در دو دوز به افراد تزریق میشود. ظاهرا، اولویتهای نخست دریافت واکسن کرونا در کشور، کادر درمان، افراد مبتلا به بیماریهای زمینهای و سالمندان خواهند بود. پس با توزیع دور نخست واکسنها در دنیا، ایران هم از آنها بیبهره نخواهد ماند. اخبار متعددی از واکسنهای مختلف به گوش میرسد اما همچنان باید دید که فراتر از اخبار و اقدامات روابط عمومی، واکسنهای مدعی کنترل و دفع کرونا میتوانند مفید واقع شوند یا خیر. ما که امیدوار هستیم. نظر شما چیست؟
۵- بیماران خاص در اولویت نخست بانک مرکزی قرار خواهند گرفت
رئیس مرکز مدیریت پیوند و درمان بیماریهای وزارت بهداشت از بانک مرکزی خواست که در تخصیص ارز به نیازهای مرتبط با تامین داروی بیماران خاص اولویت ویژهای بدهند. دکتر شادنوش میگوید، تامین داروی بیماران خاص وابسته به تامین ارز و اعتبار است. زندگی بسیاری از بیماران مبتلا به بیماریهای خاص به مصرف مدوام داروهایشان وابسته است و از همین رو، نیاز به تامین دارو در این بخش از دنیای پزشکی بسیار حیاتی است. مقوله تحریمها هم تولید و تامین داروهای مختلف در کشور را با مشکلات و موانع گوناگونی روبهرو کرده است. از همین روی باید بانک مرکزی فکر ویژهای به حال بیماریهای خاص کند. مقوله اختصاص اعتبار به بخش پزشکی همیشه از چالشهای مهمی بوده که برای مدیریت درست آن، نیاز به مشارکت بخشهای مختلف عملیاتی در حوزه پزشکی و مالی با یکدیگر است.
۶- کووید-۱۹ روی خدمات جاری برای مبتلایان به ایدز اثرات منفی داشته است
کووید-۱۹ تبعات ناخوشایند بسیاری روی بخشهای مختلف زندگی بشر داشته است. از جمله این عواقب و مشکلات میتوان به آثار مخربی اشاره کرد که روی ذخایر تشخیصی و دارویی کشور برای رسیدگی به بیماریهای دیگر داشته است. حدود ۱.۳ درصد از بیماران مبتلا به ایدز، بهویژه کودکان و نوجوانان بعد از پاندمی کرونا پیگیری و درمان خود را رها کردهاند و این اصلا خبر خوشایندی نیست. اگر اقدامات لازم برای رسیدگی به بیماران مبتلا به ایدز و شناسایی و درمانشان صورت نگیرد، قربانیان زیادی از بیماری کرونا و ایدز خواهیم داشت. شایان ذکر است که میزان حساسیت و آسیبپذیری مبتلایان به ایدز در مقابل کرونا بالاتر از افراد سالم است و باید بیشتر در این دوران به آنها توجه و از آنها مراقبت شود.
در آخر
ایران در بحبوحه کرونا و تحریمهای ظالمانه و کاستیهای داخلی باز هم در دنیای پزشکی حضور و نقش پررنگ و فعالانهای دارد. دانشمندان و کادر پزشکی کشور از خدمترسانترین نیروهای فعال هستند و باید قدردان آنها بود. این روزها، مدام اخباری از واکسن کرونای ایرانی به گوش میرسد. امید داریم که در آیندهای نزدیک با خبری قطعی درباره واکسن ایرانی که مجوزهای استاندارد و بینالمللی را دریافت کرده، خوشحالتر و امیدوارتر شویم.