سوند یا کاتتر ادراری چیست؟
سوند ادراری، لولهای توخالی و انعطافپذیری است که وظیفه آن انتقال ادرار از داخل مثانه به خارج از بدن میباشد. جنس سوند بسته به شرکت سازنده و یا نوع آن متفاوت بوده و ممکن است از لاتکس، پلی اورتان و یا سیلیکون باشد. به علت حساسیت برخی افراد به لاتکس توصیه میشود که حتما در هنگام خرید به جنس آن توجه شود.
انواع سوند ادراری
سوندهای ادراری بسته به نوع استفاده به سه دسته تقسیم میشوند:
افرادی که به مدت طولانی مجبور به استفاده از سوند میباشند، غالبا از سوندهای دائمی که اصطلاحا سوند فولی نامیده میشود استفاده میکنند. تفاوت سوند فولی با سایر انواع آن در وجود بالونی در انتهای آن است. هنگامی که سوند فولی وارد مثانه شد، بالون آن توسط آب استریل پر شده و مانع از خروجش از مثانه و بروز مشکلات حاصل از این اتفاق میشود.
برخلاف سوند فولی، سوند نلاتون به صورت یکبارمصرف یا موقتی استفاده میشود. سوند نلاتون در مواردی که فرد صرفا یک بار و یا به مدت محدود نیاز به استفاده از سوند داشته باشد مورد استفاده قرار میگیرند. از این کاتتر در مواقعی که مجرای ادراری بسته شده و ادرار نمیتواند تخلیه شود استفاده میشود. در استفاده از سوند نلاتون نیز باید توجه داشت که از آنجایی که این کاتترها یک بار مصرف هستند، پس از تخلیه ادرار باید آن را خارج کرده و در صورت نیاز، سوند جدیدی را جایگزین آن نمود.
برای مردان امکان استفاده از نوع دیگر از سوند ادراری وجود دارد که استفاده از آن به مراتب از سوند فولی و نلاتون راحتتر میباشد. سوند کاندومی و یا کاندوم شیت، نوعی دیگر از سوند بوده که همانند کاندوم بر روی آلت تناسلی مردان قرار گرفته و ادرار را به درون کیسه ادرار منتقل میکند. همانطور که ذکر شد این سوند بیرونی بوده و در نتیجه عوارض استفاده از سوندهای فولی و نلاتون را در پی ندارد.
سایزبندی سوندهای ادراری
سوندهای ادراری بوسیله مقیاس گیج فرانسوی (French gauge یا Fr) سایزبندی شده و این مقیاس با اندازه قطر خارجی سوند در تناسب است (با افزایش سایز، قطر سوند نیز افزایش پیدا میکند). سایز سوندهای نلاتون و فولی بازه ۶ تا ۲۶ را شامل میشود. در انتخاب سایز سوند باید توجه داشت که سایزی برای بیمار مناسب است که علاوه بر آنکه بدون فشار بر مجاری ادراری وارد مثانه شود، اندازهی آن نیز کاملا متناسب با مجاری اداری بوده تا مانع از نشت ادرار شود. برای سهولت در به یاد سپردن سایز سوندها، به هر سایز رنگ مخصوصی اختصاص پیدا کرده است. جهت اطلاع از نحوه سایزبندی سوند میتوانید از جدول زیر استفاده نمایید:
عوارض استفاده از سوند
یکی از اصلیترین عوارض استفاده از سوند عفونت مجاری ادرار است. از همین روی نگهداری و تعویض به موقع سوند از اهمیت بالایی برخوردار است. رعایت برخی نکات ایمنی همانند استفاده از روانکنندهها (همانند ژل لوبریکانت) به هنگام سونداژ، انتخاب سایز مناسب و از همه مهمتر استفاده از محصولات برندهای معتبر میتواند خطرات و عفونتهای ناشی از سونداژ را به شدت کاهش دهد.