راهنمای خرید و انتخاب انواع سرنگ
سرنگ‌ها دارای تاریخچه‌ای نسبتا طولانی هستند. اگر به سرنگ‌های اولیه نگاه کنید تنها لغتی که به ذهنتان می‌رسد شکنجه است. سرنگ با ظاهری فلزی و چهره‌ای زمخت که حتی دیدن آن دردآور است. اما خوشبختانه با گذشت زمان این وسایل شکنجه تبدیل به سرنگ‌هایی با ظاهر ظریف و رنگ‌های آرام‌بخش شدند. امروزه سرنگ‌ها را می‌توان به دسته‌های گوناگونی تقسیم کرد. در حال حاضر همه‌ی سرنگ‌ها با ویژگی‌هایی نظیر سترون شده (میکروب زدایی شده)، غیر سمی(مطابق با حساسیت‌های بدن) و غیر تب‌زا به بازار عرضه می‌شوند و این ویژگی‌ها برای یک سرنگ، استاندارد‌هایی اجباری و حداقلی محسوب می‌شود. سعی داریم در مقاله‌ی پیش رو در چند دسته‌بندی سرنگ‌های گوناگون را بررسی کنیم.
سرنگ انسولین
افرادی که دارای قند خون هستند نیاز به مصرف روزانه‌ی ماده‌ای به نام انسولین دارند. باتوجه به اینکه این ماده باید به شکل روزانه مصرف شود و دوز آن نیز پایین می‌باشد، برای اولین بار شرکت بکتون دیکینسون (Becton Dickinson) سرنگی را طراحی کرد که مخزن آن کوچک و سوزن آن باریک و کوتاه است. این سرنگ باعث شد تا کار با آن بسیار راحت باشد و فرد خود نیز بتواند تزریق با سرنگ انسولین را انجام دهد. باتوجه به اینکه سرنگ انسولین برای اولین بار توسط شرکت بکتون دیکینسون طراحی شده است، خیلی از مردم سرنگ انسولین را با نام سرنگ بی‌دی (BD) می‌شناسند.
همانطور که گفته شد سرنگ‌های انسولین با سوزن‌های ظریف و کوچک شناخته می‌شود. با توجه به اینکه پوست صورت بسیار حساس می‌باشد، در اغلب موارد برای تزریق به صورت که بیشتر کاربرد زیبایی دارد، از سوزن‌های انسولین استفاده می‌کنند. این کار موجب می‌شود تا درد در ناحیه تزریق کاهش یافته و میزان حساسیت پوستی نیز بسیار کم شود.
سرنگ گسکت دار (پیستون دار)
اگر به بخش داخلی سرنگ‌ها دقت کنید، در بخش داخلی اهرم سرنگ می‌توانید یک لایه پلاستیک مشکی را مشاهده کنید که به آن گسکت (پیستون) می‌گویند. در ابتدا شاید این گسکت مهم به نظر نرسد اما بر خلاف ظاهر ساده‌اش دو کارایی بسیار مهم دارد. در درجه‌ی اول وجود گسکت از نفوذ هوا از بخش تحتانی سرنگ جلوگیری می‌کند. دوما با بررسی دقیق گسکت اگر دقت کنید خواهید دید که گسکت دارای شکلی مخروطی می‌باشد. این شکل مخروطی گسکت سرنگ باعث می‌شود تا هنگام تزریق، تمام مایع داخل سرنگ از آن خارج گردد. این ویژگی ها برای سرنگ کارایی بسیار زیادی را فراهم می‌کند. قطعا می‌دانید که وجود هوا در سرنگ بسیار خطرناک است می‌تواند در اثر آمبولی فرد را به کشتن بدهد. همچنین در خیلی از موارد بیمار نیاز دارد تا دوز تجویزی را دقیقا دریافت کند. وجود پیستون در سرنگ باعث می‌شود تا این ضمانت برای شما قطعی گردد.
لازم به ذکر است که در حال حاضر سرنگ‌هایی همراه با گسکت و بدون گسکت در بازار عرضه می‌شود. توصیه‌ی هلثیوم استفاده سرنگ‌های گسکت دار است.
سرنگ گاواژ
سرنگ گاواژ در اندازه‌ی ۶۰ میلی لیتر تولید می‌شود. این سرنگ‌ها بیشتر برای افرادی استفاده می‌شود که از سوند معده استفاده می‌کنند و در حالت عادی توانایی دریافت غذا از دهان را ندارند. با کمک این سرنگ به این افراد غذا می‌دهند. همچنین از این سرنگ برای غذا دادن به نوزادانی که توانایی غذا خوردن ندارند استفاده می‌شود. بعلاوه به علت بزرگ بودن مخزن سرنگ‌های گاواژ از آن‌ها برای تزریق حیوانات نیز استفاده می‌شود.
سرنگ لوئرلاک
سرنگ‌های لوئرلاک یا سرپیچی، در بخش انتهایی سرنگ، دارای یک پیچ هستند که سرنگ را به سوزن خود وصل می‌کند. سرنگ لوئرلاک سوزن و سرنگ را به یک بدنه‌ی یکدست تبدیل می‌کند که به فرد تزریق کننده راحتی عمل می‌بخشد و نگرانی او را نسبت به شل بودن سوزن در سرنگ و احتمال جدا شدن از بین می‌برد. خوشبختانه سرنگ لوئرلاک را می‌توانید به راحتی بیابید و امروزه حتی در کشور خودمان نیز توسط شرکت‌های گوناگون مانند آوا و حلما طب در حال تولید است.
سرنگ لوئراسلیپ
سرنگ لوئراسلیپ یا فشاری نوعی از سرنگ است که جهت قرار دادن سرسوزن بر روی بدنه باید از فشار استفاده شود و برخلاف سرنگ‌های لوئرلاک، سرسوزن با پیچش روی بدنه قرار نمی‌گیرد. در سرنگ‌های لوئراسلیپ احتمال جداشدن سرسوزن از بدنه در حین تزریق وجود دارد.
سر سوزن
از ویژگی‌های یک سرسوزن با کیفیت داشتن روکشی سیلیکونی و جنس فولاد ضدزنگ و نوک مورب می‌باشد. همگی این موارد به راحتی تزریق و نیز کاهش درد و سوزش بیمار در حین تزریق کمک می‌کند. سرسوزن ها دارای شماره بندی و رنگ بندی استاندارد هستند. جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه رنگ‌بندی سرسوزن‌ها می‌توانید اینجا را مطالعه کنید.
نکات مهم در هنگام انتخاب و خرید سرنگ
- نوع سرنگ را با توجه به کاربری آن انتخاب کنید.
- حتما به سایز سرسوزن سرنگ دقت کنید. سایزهای متفاوت دارای رنگ‌بندی‌های مختص خود هستند.
- نوع سرسوزن سرنگ (لوئرلاک / لوئراسلیپ) را بر اساس کاربری آن در نظر داشته باشید.
- حجم سرنگ بر اساس نوع کاربری آن باید در نظر گرفته شود.
- لازم است که محفظه سرنگ حتما مدرج و شفاف باشد تا بتوان میزان داروی ورودی را در حین تزریق کنترل کرد.
برند‌ها و قیمت‌ها
قیمت سرنگ‌های موجود در بازار ایران بر اساس ویژگی‌ها و برند سازنده متفاوت است. سرنگ‌های لوئرلاک و پیستوندار نسبت به سرنگ‌های دیگر از قیمت بالاتری برخوردارند. همچنین قیمت سرنگ به سایز سرنگ وابسته است. در حال حاضر سرنگ یزد، سرنگ میبد یاس، سرنگ اطلس، سرنگ مینا، سرنگ سیما، سرنگ آوا، سرنگ سها و سرنگ حلما طب از بهترین سرنگ‌های موجود در بازار ایران هستند. خوشبختانه تقریبا تمامی سرنگ‌های موجود در بازار ساخت داخل کشور هستند که از کیفیت خوبی نیز برخوردارند. برای خرید سرنگ همواره به کاربری آن باید توجه کرد. برای مثال سرنگ برای تزریق به داخل سرم لزومی ندارد که پیستوندار یا لوئرلاک باشد، اما برای تزریق در اندام بهتر است که از سرنگ‌های پیستون دار و لوئرلاک استفاده گردد.