اعتیاد یکی از بدترین مشکلاتی است که بشر را درگیر خود می‌کند. فرقی ندارد که دلیل آن چه بوده و چرا چنین مشکلی زندگی یک فرد را اسیر خود می‌کند؛ در هر حال، معضلات و مشکلات فراوان ناشی از آن باعث می‌شود تا شعاع وسیعی از اطرافیان افراد معتاد هم دچار مسائل مرتبط با اعتیاد او شوند و زندگی‌های بسیاری تحت تاثیر تلخی این عادت نامطلوب قرار بگیرد. باید پذیرفت که همیشه راهی هست. همیشه می‌توان با چاره‌اندیشی درست، مشکلات را از میان برداشت. راه ترک اعتیاد هم کشف دقیق علت مساله و تلاش برای حل آن است.
مواد مخدر چه تعریفی دارند؟
مخدرها موادی شیمیایی هستند که روی مغز و سیستم عصبی‌مان اثر می‌گذارند و تغییراتی در آنها به وجود می‌آورند. این تغییرات به شکل لذت یا تغییرات هوشیاری خودشان را نشان می‌دهند. ضمن اینکه توأم با ایجاد وابستگی‌هایی است که مصرف مواد را به یک عادت بدل می‌کند. در واقع، اعتیاد نوعی بیماری مغزی مزمن است. فردی که به اعتیاد روی می‌آورد، اسیر بیماری عودکننده‌ای می‌شود که حتی با بروز آثار سؤ آن هم قادر به ترک وضعیت خود نیست. مشکل اینجاست که مواد مخدر روی مغز اثرات منفی خود را نشان می‌دهند و اگر فردی برای ترک آنها تلاش نکند، آسیب‌های زیادی از نظر جسمانی و همچنین روانی به خود وارد می‌نماید.
مواد مخدر چه اثراتی روی مغز دارد؟
مواد مخدر روی گیرنده‌های سیستم عصبی اثر می‌گذارند. این مواد انواع بسیار متنوع و مختلفی دارند که با شدت و اثرات گوناگون، بعد از ورود به بدن و واردشدن به سیستم ارتباطی مغز در پردازش اطلاعات از سوی سلول‌های عصبی اختلال به وجود می‌آورند. سرعت اثرگذاری مواد مخدر مختلف روی مغز به شرح زیر است:
- سرعت اثرگذاری مواد مخدر استنشاقی: ۵ تا ۸ دقیقه؛
- سرعت اثرگذاری مواد مخدر خوردنی: ۲۰ تا ۳۰ دقیقه؛
- سرعت اثرگذاری مواد مخدر تزریقی در ماهیچه‌های بدن: ۳ تا ۵ دقیقه؛
- سرعت اثرگذاری مواد مخدر تزریقی در رگ‌ها روی مغز: ۱۵ تا ۳۰ دقیقه؛
- سرعت اثرگذاری مواد مخدر قطره‌ای که در چشم ریخته می‌شوند: ۳ تا ۵ دقیقه.
تست اعتیاد چیست؟
تست اعتیاد از آن آزمایش‌های مهمی است که می‌تواند تکلیف خیلی از تصمیم‌گیری‌های مهم را روشن کند. برای مثال، در ازدواج، موضوع مهاجرت، استخدام و مسائلی از این دست که با سرنوشت افراد سروکار دارند، تست اعتیاد می‌تواند بسیار مفید باشد. این روزها دیگر گرفتن تست اعتیاد به مواد مخدر بسیار ساده‌تر شده است. بنا به نوع مخدری که فرد مصرف می‌کند، امکان خریدن تست‌هایی وجود دارد که در منزل قابل‌استفاده هستند. تست اعتیاد فقط از این نظر که دیگران معتادبودن یا نبودن فردی را چک کنند، مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. بلکه خود فرد معتاد که در مسیر ترک است هم می‌تواند با استفاده از این تست‌های ساده دریابد که وضعیت خروج مواد تخدیری از بدنش به چه شکلی درآمده است. لازم به ذکر است که بدانید، تمام تست‌های اعتیاد به دلایل گوناگون دارای درصدهایی از خطا هستند.
انواع تست اعتیاد چیست؟
آزمایش‌های مختلفی برای شناسایی اعتیاد در بدن افراد وجود دارد. اصلی‌ترین آزمایش‌ها از روی ادرار فرد وضعیت اعتیاد در او را بررسی می‌کند. البته ماجرا از این قرار است که با خوردن بعضی مواد شیمیایی، امکان مخدوش‌کردن نتیجه آزمایش ادرار برای شناسایی اعتیاد وجود دارد. پس شرایط انجام انواع تست اعتیاد بسیار مهم است.
در نظرگرفتن حالات روانی فرد هم در تشخیص اینکه اعتیاد دارد یا خیر، مفید خواهد بود. اما از نقطه‌نظر فیزیکی، برای تشخیص وضعیت اعتیاد یک فرد باید آزمایش‌هایی انجام شود که با بزاق، خون و ادرار او در تماسند. از طریق بررسی این مواد موجود در بدن فرد می‌توان وجود ماده مخدر را در بدنش شناسایی کرد. البته راه‌های ساده‌تری هم برای تشخیص مقوله اعتیاد وجود دارد. انواع تست‌های اعتیاد در داروخانه‌ها و فروشگاه‌های آنلاین وجود دارند که مانند تست بارداری می‌توان آنها را با قیمتی اندک خریداری کرد و در منزل تست را انجام داد. برای مثال به موارد زیر نگاهی داشته باشید:
- تست مورفین؛
- تست متادون؛
- تست شیشه؛
- تست ترامادول؛
- و… .
تست‌هایی که نام‌برده شد، درصد خطاهایی دارند اما می‌توانند با صحت بالای ۹۰ درصد نتیجه درست را نشان بدهند. انجام هر یک و خواندن نتایج آنها هم نیاز به شناخت و اطلاعاتی دارد که در بسته‌های فروش این تست‌ها قرار داده می‌شوند. این تست‌ها بیشتر مبتنی بر ادرار فرد ساخته می‌شوند. یعنی باید روی نمونه ادرار افراد تست شوند تا نتیجه ابتلا به اعتیاد را مشخص کنند. پرهیزهایی مانند ننوشیدن آب زیاد یا پرهیز از استحمام در فاصله زمانی اندکی قبل از اجرای تست از جمله دستورالعمل‌هایی است که باید حتما رعایت شوند. در غیر این صورت امکان دارد تا نتیجه تست اعتیاد مخدوش شود و نتوان به طور دقیق روی آن حساب کرد. تست اعتیادی که از روی خون و آزمایش ادرار در آزمایشگاه‌های رسمی و تخصصی گرفته می‌شود، معمولا با خطا همراه نیستند. مگر اینکه معتاد قبل از انجام آزمایش دست به اقداماتی برای مغشوش‌کردن نتیجه زده باشد. خوردن قرص‌ها و داروهای دیگر هم می‌تواند روی نتیجه اعتیاد اثرگذار باشد. در صورتی که فرد اعتیاد نداشته باشد، مصرف برخی داروهای معمولی که حاوی موادی خاص هستند، می‌تواند نتیجه آزمایش‌ها را مثبت کند. پس اگر اصطلاحا فردی پاک است و اعتیاد ندارد، باید قبل از انجام تست‌های اعتیاد مختلف به این موضوع (مصرف‌نکردن دارو) دقت داشته باشد.
آیا تست‌های اعتیاد را می‌توان مخدوش کرد؟
همان‌طور که در بخش قبلی هم گفته شد، تست‌های اعتیاد را می‌توان مخدوش کرد. برای مثال، اگر فرد معتاد قبل از انجام تست، اقدام به نوشیدن مقادیر زیادی آب کند، احتمال اینکه وجود مخدر در بدن او ثابت نشود، بسیار بالا خواهد رفت. در صورتی که فرد کمتر از ۲ تا ۳ ساعت از انجام تست اعتیاد به حمام برود هم امکان مخدوش‌شدن نتیجه اعتیاد بالا می‌رود. روند انجام آزمایش اعتیاد هم به وسیله تست‌های خانگی یا هر روش دیگری باید صحیح و اصولی پیش برود. برای مثال، حجم نمونه ادراری که از معتاد دریافت می‌شود باید برای هر تست به میزان مشخصی برسد. کمتر یا گاهی زیادتر بودن حجم ادرار می‌تواند روی صحت نتیجه آزمایش اثرات نامطلوب بگذارد. ظرف نمونه و شرایط دریافت ادرار در ظرف هم قواعد مخصوص به خود را دارد که باید به آن توجه کافی شود.
با چند تست اعتیاد خانگی بیشتر آشنا شوید
تست خانگی اعتیاد ساختاری شبیه تست‌های بارداری خانگی دارند. البته شیوه خواندن این تست‌ها با هم متفاوت است و باید دستورالعمل هر تست را از روی بروشورهای توضیحی محصول مطالعه کنید. تست‌هایی که در بازار به فروش می‌رسند تا حد زیادی می‌توانند نمایشگر وضعیت اعتیاد هر فرد باشند. اما از آنجا که ممکن است به درستی صورت نگیرند و نکات لازم در انجام‌شان رعایت نشود، با آزمایش اعتیاد از طریق آزمایش خون، نتیجه قطعی حاصل خواهد شد.
تست‌های خانگی برای تشخیص اعتیاد به مواد مختلفی تولید می‌شوند. برای مثال، برخی فقط برای شناسایی وجود متادون در بدن فرد هستند و برخی دیگر برای شناسایی موادی دیگر مانند مورفین. بعضی از تست‌ها هم چندگانه عمل می‌کنند و وجود چند نوع ماده مخدر را در ادرار مورد بررسی قرار می‌دهند و نتایج را روی یک کیت مشخص می‌کنند. برای مثال، محصولی با عنوان تست ۱۰ گانه اعتیاد وجود دارد که موارد زیر را در ادرار معتاد بررسی و در صورت وجود هر یک، گزینه را اعلام می‌کند:
- آمفتامین (شیشه)؛
- متادون؛
- تی اچ سی (ماریجوانا – گل – حشیش)؛
- مورفین (تریاک – هرویین)؛
- متامفتامین (شیشه)؛
- ترامادول؛
- کوکایین؛
- بنزودیازپین‌ها؛
- مخدر روانگردان صنعتی؛
- باربیتورات‌ها.
امکان بررسی وجود چندین ماده مخدر با هم در نمونه ادرار افراد می‌تواند سریع‌تر و موثرتر، نوع اعتیاد او را مشخص کند. برای مثال، کارفرمایانی که درصدد تشخیص وضعیت صحت و سلامت کارکنان خود هستند از این دست تست‌ها بهره می‌برند. گاهی‌اوقات، برای اطمینان کافی از نتیجه تست‌های اعتیاد بهتر است که چندبار اقدام به انجام آنها شود. متناقض‌نبودن نتایج تست‌ها، جوابی قطعی‌تر در دسترس‌تان قرار خواهد داد.
تفسیر نتیجه تست اعتیاد
نتیجه مثبت: ظاهر شدن یک خط در ناحیه خط کنترل (C) یا همان خط بالایی نوار، در حالیکه هیچ خطی در ناحیه تست (T) یا خط پایینی ظاهر نمی‌شود.
نتیجه منفی: ظاهر شدن دو خط به صورتیکه یک خط در ناحیه کنترل (C) و یک خط در ناحیه تست (T) باشد.
نتیجه نامعتبر: در صورتیکه هیچ خطی در ناحیه کنترل (C) ظاهر نشود (یعنی یا یک خط در ناحیه T ظاهر شود و یا اصلاً خطی ظاهر نشود)، نتیجه آزمایش نامعتبر است و باید تکرار شود.
خط کنترل (C) نوعی روش کنترل داخلی است که صحیح بودن تکنیک عملکرد و کافی بودن حجم نمونه را تایید می‌کند. به همین دلیل است که اگر هیچ خطی در ناحیه C ظاهر نشود، تست نامعتبر است.
در آخر
اعتیاد از بلاهای دست‌ساز بشر است که متاسفانه تمام جوامع و کشورها را تحت تاثیرات خود قرار می‌دهد. بدتر آن است که بدانید، نتیجه وجود چنین آفت زیان‌باری تولید میلیاردها دلار و ریال درآمد و ثروت برای کسانی است که در حلقه تولید و توزیع انواع مخدرها در حال تجارت هستند. سالانه درآمد کلانی به واسطه تولید مواد مخدر و مدیریت شبکه‌های پخش و توزیع آن در جهان به گردش درمی‌آید. بدیهی است که در چنین شرایطی، اراده از بین بردن این آفت جهانی چندان قوی نمی‌نماید. یعنی حتی اگر ملت‌ها و کشورها هم دست به دست هم بدهند، وجود انوع قدرت‌ها و مافیای تجارت مواد مخدر به گونه‌ای از مبارزات علیه تولید و توزیع مخدرها جلوگیری به عمل می‌آورد. وجود تست‌های مختلف اعتیاد می‌تواند اموری مانند ازدواج، استخدام و… را امن‌تر پیش ببرد. زمانی که درباره تست اعتیاد سخن به میان می‌آید، فکر بسیاری از افراد به سمت موضوع ازدواج می‌رود. بیشتر افراد، اهمیت این تست را در شناسایی اعتیاد زن یا مردی می‌بینند که قرار است با هم ازدواج کنند. اما بسیاری از پزشکان برای شناسایی وضعیت بیمارشان و اینکه ببینند، تداخلات دارویی و مواد مخدر مانع از اثرگذاری جذب داروی تجویزی‌شان می‌شود یا نه، از این تست‌ها بهره می‌برند. بعضی از مشاغل هم بسیار حساس هستند و اگر بنا باشد که فردی معتاد به ماده‌ای مخدر متصدی‌شان شود، امکان بروز خطر به وجود می‌آید. پس تست اعتیاد در این حوزه هم می‌تواند راه‌گشا باشد.