خرداد
وبلاگ
هر آنچه در مورد تست اعتیاد باید بدانیم
یکی از دغدغه‌های خانواده‌ها در سال‌های اخیر، اعتیاد عزیزانشان به مواد مخدر است. در این مطلب قصد داریم در مورد انواع تست‌های اعتیاد و هر آنچه که در این مورد لازم است بدانید صحبت کنیم و به یک تعریف اجمالی از اعتیاد بپردازیم.
انواع تست اعتیاد
بسیاری از مردم نمی‌دانند که چرا یا چگونه افراد دیگر به مواد مخدر معتاد می‌شوند. آن‌ها ممکن است به اشتباه فکر کنند کسانی که مواد مخدر مصرف می‌کنند فاقد اصول اخلاقی یا قدرت اراده هستند و می‌توانند به سادگی به انتخاب خود، مصرف مواد را متوقف کنند. در حقیقت، اعتیاد به مواد مخدر یک بیماری پیچیده است و معمولاً ترک آن چیزی فراتر از نیت خوب یا اراده قوی می‌طلبد. مواد مخدر مغز را به گونه‌ای تغییر می‌دهد که ترک آن را حتی برای کسانی که می‌خواهند سخت می‌کند. خوشبختانه، محققان بیش از هر زمان دیگری در مورد چگونگی تأثیر مواد مخدر بر مغز می‌دانند و درمان‌هایی را یافته‌اند که می‌تواند به افراد کمک کند تا از اعتیاد به مواد مخدر خلاص شوند و زندگی پرباری داشته باشند. برای تشخیص مواد مخدر در بدن راه‌های زیادی وجود دارد مانند: آزمایش خون، ادرار، بزاق و مو که در ادامه هر کدام را شرح می‌دهیم.
-
آزمایش ادرار
روش تشخیص اعتیاد به کمک نمونه ادرار یکی از رایج‌ترین انواع تشخیص است. بعلاوه در کیت‌های خانگی نیز از ادرار برای تشخیص اعتیاد استفاده می‌کنند. در زیر دو نمونه از روش‌های تشخیصی با آزمایش ادرار را شرح می‌دهیم:
روش شیمیایی
یکی از رایج‌ترین و قدیمی‌ترین روش‌های تشخیص اعتیاد در افراد به ویژه اعتیاد به مورفین، روش شیمیایی است. در این روش با نمونه‌برداری از فرد (ادرار) یک ماده شیمیایی را با آن ترکیب کرده و واکنش شیمیایی آن را بررسی می‌کنند.
روش ایمونولوژیک
در این روش به کمک اتصال آنتی ژن به آنتی بادی به تشخیص اعتیاد می‌پردازند. این نوع آزمایش نیز بر مبنای نمونه ادرار است و در حال حاضر برای آزمایش‌های غربالگری از این نوع آزمایش استفاده می‌کنند.
-
آزمایش خون
این نوع تست که یک تست تخصصی است در آزمایشگاه و توسط افراد متخصص انجام می‌شود. این روش با نمونه‌برداری از خون فرد انجام شده و آزمایشات تشخیصی بر روی آن انجام می‌شود تا از اعتیاد یا عدم اعتیاد فرد اطمینان حاصل شود. تست‌های آزمایش خون برای اعتیاد بسیار پیشرفته بوده و حتی امکان تشخیص نوع مواد و داروهای مصرفی نیز وجود دارد. نتیجه و خروجی این تست بسیار دقیق بوده و می‌توان به نتیجه آن کاملا اعتماد کرد. از جمله تست‌های اعتیاد به کمک آزمایش خون، می‌توان به مواردی مانند: تست اعتیاد حشیش و محرک‌ها از جمله آمفتامین، کدئین، مورفین، متادون، شیشه، بنزودیازپین‌ها و… اشاره کرد.
-
آزمایش موی سر و بزاق
یکی از راه‌های تشخیص اعتیاد در افراد، موی سر و بزاق دهان است. از آنجا که متابلولیت‌های مواد مخدر در مو و بزاق مدت بیشتری باقی می‌ماند این تست می‌تواند دقت و اعتبار بالاتری داشته باشد. اگر چه این آزمایش در ایران چندان رایج نیست اما می‌تواند تا شش ماه بعد از مصرف، مواد را در بدن تشخیص دهد. جهت آزمایش مو از موی سر یا بدن می‌توان استفاده کرد. اما موی سر دقیق‌تر است زیرا اگر بدانیم که موی انسان به طور متوسط ماهیانه یک سانتی‌متر رشد می‌کند، با داشتن ۶ سانتی‌متر از مو می‌توان تاریخچه مصرف شش ماهه فرد را به دست آورد. بنابراین طول نمونه مو اهمیت دارد و به همین دلیل موی سر برای افزایش دقت آزمایش مناسب‌تر است. بسیاری از افراد جهت طفره رفتن از این آزمایش، موی سر خود را قبل از تست می‌تراشند. آزمایش بزاق هم مانند آزمایش مو در ایران هزینه‌بر بوده و به همین دلیل رایج نیست.
کیت‌های تشخیصی اعتیاد یا تست‌های خانگی
با پیشرفت علم و دانش پزشکی در عصر حاضر دیگر برای تشخیص اعتیاد نیازی به افراد متخصص یا رفتن به آزمایشگاه نیست. امروزه کیت‌های تشخیصی اعتیاد زیادی وجود دارد که می‌توانید به کمک آن‌ها به راحتی در خانه تست اعتیاد بدهید. در ادامه به معرفی انواع کیت تشخیصی اعتیاد می‌پردازیم:
-
تست اعتیاد نواری
تست اعتیاد نواری یک نوار باریک نشانه‌گذاری شده است که با قرار گرفتن در ادرار به مدت ۵ تا ۱۰ ثانیه، ادرار به سمت بالا حرکت کرده و اعتیاد یا عدم اعتیاد را نشان می‌دهد. کیت‌های نواری تشخیص اعتیاد برای هر ماده مخدری متفاوت بوده و زمان تشخیص آن نیز متفاوت است. تشخیص مواد مخدری مانند کراک، هروئین، تریاک و مورفین تا ۷۲ ساعت بعد از مصرف نیز قابل تشخیص است. برای انجام تست اعتیاد با کیت نواری محدودیت زمانی وجود ندارد و در هر زمانی از شبانه‌روز می‌توان این تست را انجام داد. نمونه ادرار برای این تست اگر در دمای ۲ تا ۸ درجه سانتی‌گراد باشد تا ۴۸ ساعت بعد هم قابل استفاده است.
روش خواندن تست اعتیاد نواری
زمانی که از تست نواری استفاده می‌کنید بر اساس ترکیب شیمیایی که ادرار با آنتی بادی مونوکلونال انجام می‌دهد، ادرار به سمت بالا در نوار حرکت می‌کند. هنگامی‌که آنتی بادی با باند برخورد می‌کند خط‌های رنگی ظاهر می‌شوند. در تست اعتیاد دو خط وجود دارد: خط کنترل (C) و خط تست (T).
- اگر دو خط رنگی در نوار تست مشخص شود، به معنای عدم اعتیاد به آن ماده است و تست منفی می‌باشد.
- اگر خط کنترل رنگی شود یعنی تست اعتیاد مثبت است.
- زمانی که خط تست رنگی شود یا هیچ خط رنگی مشاهده نشود، نتیجه تست نامعتبر است.
-
رپید تست‌های اعتیاد
ریپد تست‌های اعتیاد خود انواع مختلفی دارند که در شکل زیر برخی از این انواع را مشاهده می‌کنید:
برخی از این انواع عبارت‌اند از:
کیت تست اعتیاد تک کاره
کیت‌های تست اعتیاد تک کاره جهت تشخیص یک نوع ماده مخدر به کار می‌روند. برخی از این کیت‌ها عبارتند از:
کیت تست اعتیاد سه کاره
تست‌های اعتیاد سه کاره به مانند تست نواری نیستند و می‌توانند به طور همزمان ۳ نوع ماده اعتیادآور و عفیونی را تشخیص دهند. برخی از موادی که با این تست‌ها قابل تشخیص‌اند عبارتند از:
- MET متامفتامین (شیشه)؛
- MOP مورفین (تریاک، هروئین)؛
- AMP آمفتامین (شیشه).
قابل ذکر است که نوع مواد مخدر تشخیصی می‌تواند متغیر و متفاوت باشد و این مسئله توسط شرکت سازنده تعیین می‌شود.
کیت تست اعتیاد پنج کاره
معمولا تست‌های پنج کاره می‌توانند به طور همزمان ۵ نوع ماده اعتیادآور را تشخیص دهند. موادی که با این تست‌ها قابل تشخیص اند عبارتند از:
- MOP یا مورفین (تریاک، هرویین)؛
- MTD (متادون)؛
- TRL(ترامادول)؛
- THC (ماریجوانا، گل و حشیش)؛
- AMP (آمفتامین).
همانطور که در بالا ذکر شد نوع مواد مخدر تشخیصی متغیر بوده و توسط شرکت سازنده تعیین می‌شود. حتی ممکن است هر شرکت سازنده تست‌های مختلفی جهت تشخیص انواع مواد مخدر متفاوت ارائه دهد.
بعلاوه تست‌های تشخیصی شش کاره نیز در بازار موجود می‌باشند که می‌توانند همزمان وجود شش نوع ماده مخدر متفاوت را در بدن تشخیص دهند. بنابراین تعداد ماده تشخیصی نیز می‌تواند متفاوت باشد.
کیت تست اعتیاد ده کاره
این نوع تست‌ها می‌توانند به طور همزمان ۱۰ نوع ماده اعتیادآور را تشخیص دهند. مواد زیر توسط این تست‌ها قابل تشخیص است:
- MOP مورفین (تریاک، هروئین)؛
- MTD (متادون)؛
- BZO (بنزودیازپین‌ها)؛
- COC (کوکائین)؛
- THC (ماریجوانا، گل و حشیش)؛
- ۶MET متامفتامین (شیشه)؛
- TCA (ضدافسردگی‌های سه‌حلقه‌ای)؛
- PCP فن سیکلیدین (ماده مخدر توهم‌زا)؛
- AMP (آمفتامین)؛
- BUP (بوپرنورفین).
کیت‌های ده کاره دو رو بوده و در هر سمت این نوار ۵ نوع ماده مخدر برای تست قرار دارد. نکته قابل توجه این است که در این کیت مصرف قرص‌های آرام‌بخش و خواب‌آور نیز قابل تشخیص است. بعلاوه در این نوع کیت‌ها نیز نوع مواد مخدر تشخیصی بر حسب تولید شرکت سازنده می‌تواند متفاوت باشد. بنابراین حتما پیش از خرید روی بسته‌بندی تست را مطالعه کنید.
روش خواندن تست اعتیاد چند کاره
روش خواندن این تست نیز به مانند تست نواری است با این تفاوت که خط‌ها برای همه موارد باید ظاهر شود. برای مثال زمانی که از تست ۱۰ کاره استفاده می‌کنید بر اساس ترکیب شیمیایی که ادرار با آنتی بادی موجود در ادرار انجام می‌دهد، ادرار به سمت بالا در نوار حرکت می‌کند. در نتیجه در هنگامی که آنتی بادی با باند برخورد می‌کند خط‌های رنگی در نوار تست مشخص می‌شود.
- اگر دو خط رنگی در نوار تست مشخص می‌شود، به معنای عدم اعتیاد به آن ماده است.
- اگر یک خط رنگی در بالای نوار (خط کنترل) مشاهده شود، یعنی تست اعتیاد مثبت است.
- زمانی‌که یک خط رنگی در پایین نوار تست (خط تست) مشاهده شود و یا هیچ خط رنگی مشاهده نشود، نتیجه تست نامعتبر است و باید تست را تکرار کرد.
در ویدیو زیر نحوه استفاده از انواع کیت‌های تست اعتیاد تک کاره و چند کاره را مشاهده می‌کنید.
میزان حساسیت و دقت تست های اعتیاد چقدر است
میزان دقت و حساسیت کیت‌های تشخیصی اعتیاد بالای ۹۸ درصد است. اگر بخواهیم به زبان ساده آن را بیان کنیم باید بگوییم که از هر ۱۰۰۰ نفری که از این کیت‌های تشخیصی استفاده می‌کنند ۵ یا ۶ نفر جواب کاذب دریافت می‌کنند. اما میزان دقت آزمایش خون برابر با ۹۹٫۹ درصد است و بعد از آن آزمایش ادرار برای تشخیص اعتیاد معتبر است.
تداخلات دارویی تست اعتیاد
تست اعتیاد به ویژه در آزمایش خون با دیگر داروها تداخلاتی ایجاد می‌کند که می‌تواند نتیجه تست اعتیاد را مختل کند از جمله داروها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مصرف آموکسی سیلین و یا دیگر آنتی بیوتیک‌ها می‌تواند با تشخیص اعتیاد به هروئین و کوکائین تداخل ایجاد کند.
- مصرف داروهای حاوی کدئین مانند استامینفون می‌تواند با تشخیص اعتیاد به مورفین تداخل ایجاد کند.
- مصرف قرص ایبوبروفن می‌تواند با تشخیص اعتیاد به حشیش تداخل ایجاد کند.
- مصرف داروهای بی حس کننده موجود در دندان پزشکی برای تسکین درد دندان می‌تواند با تشخیص اعتیاد به کوکائین تداخل ایجاد کند.
- مصرف مسکن‌ها و ضد دردها، داروهای ضد آلرژی مثل آنتی هیستامین می‌تواند با تشخیص اعتیاد به آمفتامین تداخل ایجاد کند.
ماندگاری مواد مختلف در بدن، خون و ادرار
ماندگاری مواد مخدر در بدن، خون و ادرار با هم متفاوت است و برای تشخیص هر یک به مدت زمان خاصی نیاز است. در جدول زیر می‌توانید مدت زمان ماندگاری هر کدام از مواد مخدر در بدن را مشاهده کنید:
نکته مهم اینکه عوامل متعددی در میزان ماندگاری مواد مخدر در بدن موثراند که از جمله آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- میزان فعالیت، متابولیسم بدن و ورزش (هرچه بیشتر و منظم‌تر ورزش کنید ماده سریع‌تر از بدن خارج می‌شود.)
- سن (افزایش سن ماندگاری بیشتری همراه دارد.)؛
- وزن (وزن بیشتر به دلیل داشتن چربی بیشتر ماندگاری بیشتر را موجب می‌شود.)؛
- مدت مصرف (سابقه طولانی تر مصرف منجر به ماندگاری بیشتر می‌شود.)؛
- میزان مصرف (مصرف بیشتر ماندگاری بیشتر را موجب می‌شود.)؛
- نوع تغذیه و میزان مصرف سبزیجات، میوه‌جات و آب (تغدیه مناسب سریع‌تر مواد را از بدن دفع می‌کند.)
کاربردهای تست اعتیاد
تست اعتیاد در موارد متعددی کاربرد دارد که برخی از این موارد عبارت است از:
- برای استخدام در شرکت و کسب سوء پیشینه؛
- برای ازدواج؛
- زمان ارتکاب جرم؛
- شرکت در مسابقات ورزشی.
عوامل موثر بر منفی شدن کاذب نتیجه تست اعتیاد
برخی از عوامل در نتیجه کاذب تست اعتیاد اثر می‌گذارد که عبارت‌اند از:
- مصرف دارو و استفاده از داروهای ادرار آور؛
- استفاده از داروهای رقیق کننده؛
- نوشیدن آب بیش از حد جهت رقیق شدن ادرار؛
- مصرف مواد اسیدی یا بازی مانند ترشی‌ها.
عوامل موثر بر مثبت شدن کاذب نتیجه تست اعتیاد
برخی از عوامل در نتیجه کاذب تست اعتیاد اثر می‌گذارد که عبارت‌اند از:
- مصرف برخی داروها دارای آمفتامین و کدئین و همچنین برخی داروهای ضدافسردگی و اضطراب
چه مواردی را باید قبل از انجام تست اعتیاد رعایت کرد
برای انجام آزمایش اعتیاد باید برخی نکات را از قبل رعایت کنید تا نتیجه آزمایش شما کاذب نباشد:
- عدم مصرف انواع داروها تا ۴۸ ساعت قبل از آزمایش؛
- عدم استفاده از اسیدهای قلیایی و بازی؛
- به همراه داشتن مدارک پزشکی در صورت مصرف برخی داروها در هنگام مراجعه به آزمایشگاه تشخیصی معتبر برای استخدام یا ازدواج.
خرید کیت تشخیصی اعتیاد
با پیشرفت علم پزشکی برای تشخیص اعتیاد دیگر نیازی به مراجعه به آزمایشگاه و مراکز تخصصی برای انجام این کار نیست. امروزه کیت‌های تشخیصی اعتیاد یا تست اعتیاد خانگی در بازار موجود است که با خرید آن‌ها می‌توانید تست اعتیاد را انجام دهید. برای خرید این کیت‌ها می‌توانید به داروخانه مراجعه کنید و یا از طریق فروشگاه اینترنتی لوازم پزشکی هلثیوم آن را خریداری کنید.